Egoïsme onder de dekmantel welzijn

Onze middenklasse is nog niet in verval zoals in de Verenigde Staten, maar de onzekerheid over behoud van de eigen welvaartspositie is in de afgelopen jaren flink toegenomen. Om daling op de sociale ladder te voorkomen, moeten steeds grotere inspanningen worden verricht, constateert juriste Roxane van Iperen in haar essay Eigen welzijn eerst.

Ze beschrijft hoe een rechts-radicale beweging vanuit de VS de oversteek maakte ‘en ook in Nederland vaste grond vond’. Zo zijn radicaal-rechtse, antiliberale opvattingen genormaliseerd onder grote delen van de Nederlandse bevolking. Corona vervulde daarbij een vliegwielfunctie en in de toekomst zullen nieuwe dramatische gebeurtenissen worden aangegrepen ter legitimering van extreme ideeën, analyseert de juriste. Zo is blijvend sprake van normalisering van een wereldbeeld vol uitzinnige complottheorieën over hoogwaardigheidsbekleders die heimelijk aan het hoofd staan van pedonetwerken. En tegelijkertijd: een Joodse elite die uit is op wereldheerschappij, onder andere door mensen monddood te maken via mondkapjes.

Op prikkelende wijze beschrijft Van Iperen de sleutelrol van vrouwen in deze normalisering van radicaal-rechts. Daarbij gaat het om ‘bezorgde moeders en social media-influencers uit de welzijnshoek’. Van oudsher bestaat daar wantrouwen tegenover de farmaceutische industrie en is sprake van ‘een bovenmatige focus op het moederschap’, in combinatie met meditatie, mindfulness, yoga en spiritualiteit.

De pandemie had de functie van een vliegwiel

Wie niet meegaat in dat wereldbeeld geldt als hopeloos naïef. Bij hoog en laag zullen deze vrouwen ontkennen iets te hebben met extreemrechts, discriminatoir gedachtegoed en uitsluiting van zwakkeren. Maar in de afgelopen jaren was vanuit die hoek wel degelijk sprake van een expansieve adoratie voor Thierry Baudet. Een belangrijke kracht van haar betoog schuilt in de link die zij legt met de adoratie voor Poetin door Baudet en anderen op de uiterste rechterflank. Niet toevallig werd een motie over het uitspreken van steun voor de soevereiniteit van Oekraïne, vlak voor de Russische inval, door zowel FvD als de PVV en JA21 afgewezen.

Wereldwijd heeft radicaal-rechts uiteindelijk dezelfde bron, zonder dat de massa dat doorheeft: ‘eeuwenoud christelijk nationalisme dat zwaar leunt op – vaak antisemitische – complottheorieën’, beschrijft Van Iperen in haar vlijmscherpe pamflet. Een belangrijke denkfout is om een allesoverheersend belang toe te kennen aan ‘kwaadaardige’ algoritmen op sociale media, die ‘ieder nietsvermoedend mens een rad voor ogen draaien’. ‘Een bepaald type mens krijgt in complottheorieën wat hij of zij al zocht: een bevredigende verklaring voor een soms onbegrijpelijke werkelijkheid.’ Het algoritme geeft deze zelfbenoemde ‘vrije geesten’ simpelweg waar ze al naar op zoek waren.