CU en PVV ‘constructief’ in Flevoland, formatie Utrecht complex

Het ziet ernaar uit dat de komende weken drukke tijden worden voor fans van lokale politiek. Een groot deel van de formerende partijen hoopt op een akkoord voor het zomerreces. Maar het gaat niet overal even snel. Terwijl in Flevoland de plooien tussen ChristenUnie en PVV gladgestreken zijn, rommelt het nog steeds in Utrecht, waar BBB felle kritiek op het formatieproces heeft.

Drenthe: gedeputeerde als satéprikker

BBB, VVD, CDA en PvdA onderhandelen over een akkoord, onder begeleiding van Drentse formateurs Johan Baltes (VVD) en Roelie Goettsch (PvdA). Dat gebeurt op basis van een ‘brondocument’, liet BBB-fractievoorzitter Gert-Jan Schuinder eerder weten. Het is de bedoeling van de partijen dat in het Drentse college vier ‘gebiedsgedeputeerden’ komen. Naast hun gebruikelijke portefeuille, moeten de nieuwe gedeputeerden ook allemaal een deel van de provincie onder hun hoede nemen, waarvoor zij het ‘aanspreekpunt’ zijn. Daarnaast komt er een ‘centrale gedeputeerde’, die volgens Schuinder ‘als een soort satéprikker’ dwars door Drenthe moet lopen. Deze gedeputeerde zou zich moeten bezighouden met gebiedsoverstijgende zaken en gesprekken met partijen buiten de provincie.

Flevoland: constructieve onderhandelingen CU-PVV

De onderhandelingen begonnen voor de ChristenUnie niet optimaal. Vanuit de jongerenvereniging én de partijvoorzitter kwam er stevige kritiek op de keuze voor de PVV als mogelijke coalitiepartner. Maar die hobbel lijkt overwonnen, en snel ook. Waar CU-fractievoorzitter Harold Hofstra een paar weken geleden nog een slag om de arm hield – “Het kan ook zomaar niet gaan lukken” – , lijkt het nu rozengeur en maneschijn tussen de partijen. Formateur Pieter van Maaren (CDA) verwacht in de tweede helft van juni een akkoord tussen BBB, VVD, PVV, ChristenUnie en SGP. Ondanks de verschillen, ziet Van Maaren ‘constructieve onderhandelingen’, want ‘iedereen wil een bestuursakkoord’.

Friesland: oppositie boos om ambtenaren

Niet de formerende partijen, maar de overige partijen roeren zich in Friesland. Zij eisen in een brief openbaarmaking van wat er door de BBB, CDA, PvdA en ChristenUnie aan de formatietafel wordt besproken. Oebele Brouwer, partijloos formateur, stuurde begin mei een voortgangsbrief, waarin hij liet weten te hopen voor de zomer een nieuw college rond te hebben. De echte reuring ontstond door wat hij daarnaast schreef. Volgens Brouwer zijn ambtenaren ‘aangeschoven’ aan de onderhandeltafel, om ‘nadere toelichting te geven’ op een door de ambtelijke dienst opgesteld informatiedossier. De oppositiepartijen in spe zijn verbijsterd: “Provinciale ambtenaren werken niet voor de coalitie, maar voor de inwoners van Friesland, die door de Staten als geheel worden vertegenwoordigd”. GroenLinks-fractievoorzitter Charda Kuipers toont zich verbaasd over het gebrek aan transparatie, en wijst erop dat juist BBB de formatie ‘zo transparant mogelijk’ wilde houden. De formatie gaat ondanks de ophef stug door, inmiddels zijn alle kandidaat-gedeputeerden bekend.

Gelderland: veerpontjes en treintoiletten

Het ‘rechtse motorblok’ van BBB, CDA en VVD is nog druk aan het onderhandelen met SGP en ChristenUnie, onder leiding van Ank Bijleveld (CDA). Afgelopen zaterdag konden zij inspiratie opdoen bij maar liefst tachtig Gelderlanders, die op het Arnhemse provinciehuis kwamen vertellen hoe zij de toekomst van hun provincie voor zich zien. Van ondersteuning voor de veerpontjes, tot toiletten in alle Gelderse treinen en een solide diversiteitsbeleid, het kwam allemaal voorbij. De partijen streven, net als veel van hun collega’s in andere provincies, naar een college vóór de zomer. “Maar je weet het natuurlijk nooit”, zegt BBB-fractievoorzitter Rik Loeters.

Groningen: groeiend vertrouwen aan onderhandelingstafel

Het gaat goed in Groningen, waar BBB, PvdA, ChristenUnie en Groninger Belang begeleid door formateur Ard van der Tuuk (PvdA) onderhandelen. Dat laat BBB-fractievoorzitter Gouke Moes weten. “Het vertrouwen groeit, durf ik wel te zeggen namens de onderhandelingstafel.” De planning is ook in Groningen geen verrassing. De partijen hopen voor het zomerreces klaar te zijn.

Limburg: goede sfeer in spannende fase

Ook in Limburg gaat het goed, als we informateur Jan Schrijen (partijloos) mogen geloven. Schrijen en zijn collega-informateur Petra Dassen-Housen (CDA) waren al eerder enthousiast over de “goede sfeer” tussen BBB, CDA, VVD, SP en PvdA. Wellicht komt er volgende week al witte rook uit Limburg, waar momenteel de uitkomsten van de onderhandelingen omgezet worden naar een concept-coalitieakkoord. Maar, zegt Schrijen, het is een ‘spannende fase’: “Je hebt de eindstreep pas behaald als er handtekeningen zijn.”

Noord-Brabant: stilte na burgerinput

In Noord-Brabant, waar Pieter Verhoeve (SGP) de onderhandelingen tussen BBB, VVD, PvdA en GroenLinks begeleidt, is het al even stil. Op 12 mei konden burgers, bedrijven en andere Brabantse betrokkenen ‘input meegeven’ voor de formatie. Sindsdien zwijgen de partijen. Zelfs informateur Verhoeve, die eerder via Twitter nog enthousiast ‘sfeerimpressies’ over het ‘boeiende en uitdagende’ formatiewerk in Brabant deelde, houdt zich op de vlakte.

Noord-Holland: guitige geintjes voor meer draagvlak

Een paar weken geleden kregen BBB, VVD, PvdA en GroenLinks groen licht van informateurs Ankie Broekers-Knol (VVD) en Bernt Schneiders (PvdA). De inhoudelijke onderhandelingen over een coalitieakkoord zijn daarmee begonnen. Naast de onderhandelingen hebben de partijen nog tijd voor een ‘formatieblog’ op de website van de provincie. PvdA’er Jeroen Olthof liet in zijn blog weten te hopen ‘voor de zomer eruit te zijn’. BBB-fractievoorzitter Ingrid de Sain blogde over het vertrouwen tussen partijen. Volgens haar dragen ‘guitige geintjes’ tussen de onderhandelaars bij aan ‘draagvlak’. Ook zij hoopt voor de zomer eruit te zijn. Als dat lukt, is De Sain ‘retetrots!’.

Overijssel: noaberschap en ingewikkeld landbouwdossier

Een bontgekleurde groep partijen onderhandelt in Overijssel onder begeleiding van formateurs Wout Wagenmans (lokaal politicus) en Ingrid Geveke (partijloos). BBB, VVD, GroenLinks, PvdA en SGP praatten in de afgelopen weken eerst over de gewenste bestuursstijl, en vervolgens over landbouw en natuur. Voor wat betreft de bestuursstijl staat het Overijsselse ‘noaberschap’ centraal. Bestuurders moeten onder meer luisteren, transparant zijn, betrouwbaar en betrokken zijn. Partijen ‘investeren in goede en open relaties’ met de Provinciale Staten. Over landbouw en natuur doen de formateurs nog geen concrete uitspraken. Wel geven ze aan dat het ‘ingewikkeld en ingrijpend’ is, ‘maar we moeten en willen verder’.

Utrecht: BBB ziet spelletjes

Als enige provincie formeert Utrecht inmiddels zonder BBB. Daar ging een lange periode van moeizame gesprekken met BBB en GroenLinks aan vooraf. In opdracht van Provinciale Staten moesten verkenners Cees van Eijk (GroenLinks) en Floor Vermeulen (VVD) daarom op zoek naar een ‘stabiele en daadkrachtige’ coalitie. De verkenners adviseren om die coalitie te vormen uit GroenLinks, VVD, D66, CDA en PvdA. Het leidde tijdens de bespreking van het advies tot woede bij BBB-fractievoorzitter Anton Verleun. Volgens hem zijn er politieke ‘spelletjes’ gespeeld en is BBB nog steeds bereid om mee te formeren. Als het de vijf onderhandelende partijen ligt, gaat dat niet gebeuren. Zij willen, net als in veel andere provincies, voor de zomer een akkoord.

Zeeland: praten over toekomstbeeld

Rond de Zeeuwse formatie is het inhoudelijk al een tijd stil. BBB, SGP, CDA en VVD spreken de komende weken onder leiding van formateur Gerard Rabelink (partijloos) met verschillende belangenorganisaties over hun toekomstbeeld van Zeeland.

Zuid-Holland: informateur Slob blijft zwijgen

Het was lang wachten op informateur Arie Slob (ChristenUnie), die al ruim van tevoren aankondigde dat hij verwachtte rond 15 mei verslag te kunnen doen van de onderhandelingen tussen BBB, VVD, GroenLinks, PvdA en CDA. Op 13 mei kwam hij met een summiere mededeling. De gesprekken verlopen ‘in goede harmonie’, en krijgen in de komende weken een vervolg. Het proces blijft nog even mysterieus, aldus Slob: “Zodra ik inhoudelijk iets kan melden, laat ik van mij horen. Tot die tijd ga ik weer samen met de partijen aan de slag en worden er geen mededelingen over de voortgang gedaan.”