Utrechts raadslid pikt afschermen informatie niet meer

Het is de Utrechtse CDA-fractievoorzitter Sander van Waveren een doorn in het oog dat hij zoveel moeite moet doen om informatie over belastingsamenwerking in de gemeenschappelijke regeling (BghU) boven water te krijgen en in te kunnen zien. Hij heeft daarom een Wob-verzoek bij de BghU ingediend.

Paardenmiddel
Eerder had het Utrechtse college van B&W als antwoord op andere raadsvragen geschreven dat de accountantsrapportage van de BghU alleen op afspraak in te zien was op de BghU-locatie. Daarop stelde Van Waveren zelf schriftelijke vragen over de toegankelijkheid van de bestuursstukken van de regionale belastingsamenwerking. Er bleken namelijk veel meer documenten niet beschikbaar te zijn, ook niet op de website. Volgens het college van B&W zijn die wel ter inzage gelegd. ‘Maar hoe en waar is niet na te gaan’, aldus van Waveren. Dat er een keer stukken niet online staan kan gebeuren en ook snel gerepareerd worden, vindt hij. ‘Maar in dit geval leidt navraag tot een rare conclusie om informatie af te blijven schermen. Dat klopt niet. Openbare stukken horen gewoon beschikbaar te zijn, het liefst netjes op de site. Daarom heb ik een Wob-verzoek gedaan.’ Hij noemt dit ‘een paardenmiddel’, maar hoopt dat het de boodschap duidelijk maakt ‘dat we dit soort gedrag niet accepteren’.

Doorverwijzen 'principieel fout'
Ook het Utrechtse college van B&W zit fout, aldus Van Waveren, want alle stukken die het college heeft zouden voor de raad beschikbaar gesteld moeten worden, tenzij daar duidelijke gronden voor zijn. ‘Het kan niet zo zijn dat het college raadsleden die naar de accountantscontrole van de regionale belastingsamenwerking vragen doorverwijst naar een andere organisatie.’ De Utrechtse wethouder Anke Klein zit in het BghU-bestuur en het college heeft informatieplicht om de raad van inlichtingen te voorzien als daarom wordt gevraagd, staat in de Gemeentewet, artikel 169, lid 3. ‘Door dat na te laten, heeft het college het werk van de raad bemoeilijkt. Doorverwijzen is principieel fout.’ Nu zijn stukken regelmatig vertrouwelijk, terwijl ze best openbaar zouden kunnen zijn. ‘Dat is iets waarover het BghU-bestuur moet beslissen en in het kader van de Wob hebben ze daar nu ook de gelegenheid toe.’

Informatieplicht
Van Waveren vroeg de afgelopen jaren vaker om meer inzicht in de gemeenschappelijke regelingen, omdat zij belangrijke taken voor de gemeente uitvoeren en een fors deel van de begroting besteden. ‘Als raadslid, en als inwoner, heb je recht om te zien wat er met belastinggeld gebeurt, wat de risico’s zijn en wat er beter kan. Dat is juridisch overduidelijk en ik ben wel klaar met gemeenschappelijke regelingen die daar omheen draaien.’ Hij vertelt dat hij het Utrechts Archief ook eens om stukken had gevraagd, maar die waren niet online in te zien. ‘Toen stelde de wethouder voor om een tekst op de site te zetten dat de stukken zijn in te zien op de leeskamer van het archief. Zet die stukken op de website. Ze horen openbaar toegankelijk te zijn. Dat geldt voor het merendeel van de stukken. Als het een keer vertrouwelijk moet, dan doe ik daar niet moeilijk over. Maar je hebt een informatieverplichting.’

Overleg
Er is geen reden om geheimhouding op de accountantscontrole van de GhbU te leggen, aldus Van Waveren. ‘En ik krijg vaker ontwijkende antwoorden. De taak van de raad zou moeten zijn om stukken te controleren, niet om ze pogen te krijgen. Ik hoef echt niet overal in te zitten, maar ik moet wel de besteding van ons belastinggeld en het maatschappelijk effect kunnen controleren. Vorig jaar ben ik driekwart van het jaar bezig om informatie over ons verzekeringsbeleid binnen te krijgen. Daarop hebben we geld kunnen besparen, waardoor weer een atletiekbaan open kan blijven.’ In overleg met de griffie en tussen presidium en college hoopt Van Waveren de informatievoorziening te verbeteren.

Vergaderapplicaties
En daar hoort ook bij dat hij niet meer doordeweeks op afspraak stukken wil hoeven inzien. ‘Er zijn keurige vergaderapplicaties met een wachtwoord voor geheime stukken.’ Bij extreme gevallen, zoals een dossier over de herbenoeming van een burgemeester snapt hij dat dit gevoelig ligt. ‘Dan vind ik het logisch, maar ik krijg om de week wel een geheime bijlage met cijfers. Als ze ons niet vertrouwen, dan kunnen we wel ophouden. De gemeenteraad is het hoofd van de gemeente, niet het college.' Als de gemeenteraad zelf besluit dat ze liever geheime envelopjes willen gebruiken, vind Van Waveren dat prima. 'Maar niet in Utrecht.’ Overigens verwacht Van Waveren uit de stukken niets gevoeligs boven water te krijgen. ‘Ik wil de volgende keer gewoon bij de stukken kunnen als we het hebben over de BghU-begroting of vernieuwing van een gemeenschappelijke regeling en efficiënter mijn werk kunnen doen. Ik hoop dat deze aanpak daarna ook uitstraalt naar andere gemeenschappelijke regelingen.’

Accountantsrapport nu digitaal beschikbaar
In een reactie op de kritiek van Van Waveren laat wethouder Anke Klein namens het Utrechtse college weten dat de gemeente voor transparantie en toegankelijkheid is en het uitgangspunt deelt dat stukken die onder het college berusten aan de raad worden verstrekt, zoals zij al bevestigde na de schriftelijke vragen.’ Verder stelt het college dat het BghU-bestuur heeft besloten om het accountantsverslag op haar kantoor ter inzage te leggen. ‘Wij hebben aangegeven dat deze vorm van beschikbaar stellen weliswaar voldoet aan de wettelijke vereisten, maar niet aan de verwachtingen die wij als gemeente Utrecht hebben over transparante en toegankelijke informatievoorziening aan inwoners en de gemeenteraad. Mede om die reden hebben wij deze week het gevraagde accountantsrapport digitaal beschikbaar gemaakt voor de raadsleden. Wij zijn daarnaast in gesprek met de BghU om mogelijk te maken dat in de toekomst zo veel mogelijk informatie toegankelijk en transparant is.’