Septembercirculaire: een zonnig najaar. Accres stijgt met 750 miljoen in 2025

In een paar maanden tijd is het financiële vooruitzicht voor de gemeenten compleet omgeslagen. De bezuinigingsplannen kunnen inmiddels wel de ijskast in. De septembercirculaire, die op Prinsjesdag verscheen, bevestigt dit beeld, zo blijkt uit een analyse van BMC.

De septembercirculaire is de afsluiting van een zomer waarin volop meevallers voor de gemeentebegroting konden worden genoteerd. De circulaire bezorgt de wethouders financiën, die nu de laatste hand leggen aan hun gemeentebegroting, een aanvullende meevaller. Waar gemeenten dit voorjaar nog 

grote problemen voorzagen om tot een sluitende begroting te komen, kunnen de bezuinigingsplannen inmiddels wel de ijskast in. In veel gemeenten is er zelfs weer ruimte voor nieuw beleid.

Stijging accres
De omvang van het gemeentefonds is gekoppeld aan de ontwikkeling van de rijksuitgaven. Stijgen de rijksuitgaven, dan stijgt de uitkering uit het gemeentefonds evenredig mee. Dalen de rijksuitgaven, dan daalt ook de uitkering uit het gemeentefonds. Het Rijk voorziet de komende jaren een hogere loon- en prijsontwikkeling. Daarnaast trekt het Rijk extra middelen uit voor klimaatmaatregelen, de zorg en de EU-afdrachten. Dit betekent dat de uitkering uit het gemeentefonds omhooggaat. In 2022 bedraagt deze stijging bijna € 600 miljoen. Dit loopt in 2025 op tot € 750 miljoen. Voor een gemiddelde gemeente met 40.000 inwoners betekent dit een meevaller van bijna € 1,2 miljoen in 2022, oplopend tot € 1,5 miljoen in 2025. Wel is de kans aanwezig dat gemeenten als gevolg van een hogere inflatie een deel hiervan moeten achterhouden om hun eigen hogere loon- en prijsstijgingen te compenseren.

Bevriezing opschalingskorting
Bij de formatie van het Kabinet Rutte II in 2012 werd besloten tot de opschaling van gemeenten. Dit moest leiden tot besparingen als gevolg van schaalvoordelen, vermindering van toezicht, vereenvoudiging van regelgeving en minder dubbeling van taken. Ook zou het aantal gemeenteambtenaren dalen, doordat gemeenten groter zouden worden of met elkaar zouden gaan samenwerken. Gevolg was dat het gemeentefonds over een periode van tien jaar met € 975 miljoen werd gekort. De beoogde opschaling is inmiddels van de baan, maar de korting is in stand gebleven. Tot en met 2019 is er € 300 miljoen gekort op de jaarlijkse uitkering van het gemeentefonds. De komende jaren is er bovendien een aanvullende korting van € 675 miljoen op de jaarlijkse uitkering ingeboekt. De extra korting die ingeboekt stond voor de jaren 2020 en 2021 werd vorig jaar al incidenteel geschrapt. Nu wordt ook de korting voor 2022 geschrapt. Een gemiddelde gemeente met 40.000 inwoners heeft hierdoor een incidenteel voordeel van ongeveer € 540.000 in 2022. De macro-effecten zijn in onderstaande tabel in beeld gebracht.

Bevriezing opschalingskorting
Bij de formatie van het Kabinet Rutte II in 2012 werd besloten tot de opschaling van gemeenten. Dit moest leiden tot besparingen als gevolg van schaalvoordelen, vermindering van toezicht, vereenvoudiging van regelgeving en minder dubbeling van taken. Ook zou het aantal gemeenteambtenaren dalen, doordat gemeenten groter zouden worden of met elkaar zouden gaan samenwerken. Gevolg was dat het gemeentefonds over een periode van tien jaar met € 975 miljoen werd gekort. De beoogde opschaling is inmiddels van de baan, maar de korting is in stand gebleven. Tot en met 2019 is er € 300 miljoen gekort op de jaarlijkse uitkering van het gemeentefonds. De komende jaren is er bovendien een aanvullende korting van € 675 miljoen op de jaarlijkse uitkering ingeboekt. De extra korting die ingeboekt stond voor de jaren 2020 en 2021 werd vorig jaar al incidenteel geschrapt. Nu wordt ook de korting voor 2022 geschrapt. Een gemiddelde gemeente met 40.000 inwoners heeft hierdoor een incidenteel voordeel van ongeveer € 540.000 in 2022. De macro-effecten zijn in onderstaande tabel in beeld gebracht.

Bij de formatie van het Kabinet Rutte II in 2012 werd besloten tot de opschaling van gemeenten. Dit moest leiden tot besparingen als gevolg van schaalvoordelen, vermindering van toezicht, vereenvoudiging van regelgeving en minder dubbeling van taken. Ook zou het aantal gemeenteambtenaren dalen, doordat gemeenten groter zouden worden of met elkaar zouden gaan samenwerken. Gevolg was dat het gemeentefonds over een periode van tien jaar met € 975 miljoen werd gekort. De beoogde opschaling is inmiddels van de baan, maar de korting is in stand gebleven. Tot en met 2019 is er € 300 miljoen gekort op de jaarlijkse uitkering van het gemeentefonds. De komende jaren is er bovendien een aanvullende korting van € 675 miljoen op de jaarlijkse uitkering ingeboekt. De extra korting die ingeboekt stond voor de jaren 2020 en 2021 werd vorig jaar al incidenteel geschrapt. Nu wordt ook de korting voor 2022 geschrapt. Een gemiddelde gemeente met 40.000 inwoners heeft hierdoor een incidenteel voordeel van ongeveer € 540.000 in 2022. De macro-effecten zijn in onderstaande tabel in beeld gebracht.

 

Lees de complete analyse op bmc.nl >