Wethouder Breij ‘heeft het er zelf naar gemaakt’

De weggestuurde Landsmeerse wethouder Marion Breij heeft zich niet aan de afspraken gehouden, zowel inhoudelijk als op het gebied van integriteit, schrijft GroenLinks Landsmeer in een persbericht. ‘Ze verdraait de gang van zaken en probeert haar doel op niet integere wijze te bereiken. De partij vindt dat Breij als bestuurder in de gemeenteraad en de pers bereid moet zijn verantwoording af te leggen en het debat te voeren. ‘Onze conclusie is dat mevrouw Breij het er zelf naar heeft gemaakt.’

Ontspoord

GroenLinks en het CDA trokken afgelopen donderdag de stekker uit de coalitie, nadat een geheim rapport over Breij achter gesloten deuren in de gemeenteraad was besproken. De uitlatingen in de vergadering waren toen al ‘verregaand ontspoord’ in het bijzijn van commissaris van de koning Arthur van Dijk, schrijft de fractie van GroenLinks. ‘Aanleiding was het maar steeds herhaalde wantrouwen van de lokale partijen tegen de ambtelijke organisatie, maar met name het gebrek aan bereidheid om tot werkbare verhoudingen te komen. Dit versnelde de wens om de wethouder per direct haar functie te ontnemen.’

Gebrek aan kennis

Volgens GroenLinks viel het sinds september, toen de coalitie pas goed aan de slag kon, niet mee ‘om elkaar te verstaan’. ‘Respect en ruimte voor elkaars mening was er soms niet. Vergaderingen en mailwisselingen namen door gebrek aan kennis en aan overeenstemming zeer veel tijd in beslag.’ Ook kwam het dualisme niet goed uit de verf. ‘De coalitie wilde opdrachten aan het college meegeven en bestookten ook de eigen wethouder met extra opdrachten. Dit zette de verhoudingen regelmatig onder druk.’ Mede om die redenen duurden de begrotingsonderhandelingen lang en ‘was er pas vanaf november tijd om de nieuwe ambities aan te pakken’.

Verbaasd

In haar uitgebreide verklaring op de website van Lokaal Landsmeer, na haar vertrek als wethouder, geeft Breij aan dat zij er trots op is dat zij de zienswijze Omgevingswet Provincie Noord-Holland 2022 alsnog op tijd heeft ingediend bij Provinciale Staten. GroenLinks schrijft ‘zeer verbaasd’ te zijn dat Breij ‘na alle politieke commotie’ hier nog steeds trots op wil zijn. ‘Mevrouw Breij had namelijk het advies gekregen dit soort acties vooral niet te doen omdat zij belanghebbende is. Breij heeft grondbezit in het gebied dat in de zienswijze wordt genoemd. Wethouder Breij kreeg terecht een motie van wantrouwen van de oppositie in de raad op 27 oktober.’ De motie haalde het toen niet.

Onverteerbaar

Volgens GroenLinks heeft Breij de schijn van belangenverstrengeling gewekt door alleen haar naam boven de zienswijze te zetten. ‘Ook was afgesproken dat in precies dat gebied niet gebouwd zou gaan worden. Mevrouw Breij wilde met haar actie die deur weer openzetten. Onverteerbaar. Maar mevrouw Breij vond excuses niet nodig.’ Volgens de fractie is er tot het laatste moment ‘keihard gewerkt’ om tot een oplossing te komen. ‘We hebben veel vergaderd met de coalitie en vaak voor ons bekende processen en procedures uitgelegd. We hebben bemiddeld en bemiddeling gezocht.’

Er zijn wethouder Breij vele handreikingen gedaan

Jacobien van Boeijen, GroenLinks-wethouder Landsmeer

Sessies

Die bemiddelaar was de Amsterdamse hoogleraar integriteit Rob van Eijbergen die instemde om sessies te houden met het college om met elkaar in gesprek te gaan over hoe met elkaar om te gaan. De drie wethouders, aan de ene kant Erik Heinrich en Jacobien van Boeijen, aan de andere kant Marion Breij, hebben een andere visie op het vak wethouder, bleek hem. ‘Breij keek anders naar het duale systeem. Overleg tussen coalitie en wethouders kan wel eens, maar is niet gebruikelijk. De raad heeft een controlerende functie.' Van Eijbergen begon voor Kerst en deed vier sessies. 'Vorige week was de laatste. Onze gezamenlijke conclusie was: het ging niet meer.’

Handreikingen

Tegelijkertijd liep er een ander onderzoek naar klachten van ambtenaren over dat Breij zou zorgen voor een ‘onveilig werkklimaat’. Dat onderzoek, waar Breij niet aan mee wilde werken omdat ze het onderzoek ‘niet onpartijdig’ vond, werd door een extern onderzoeksbureau gedaan en tijdens de raadsvergadering van vorige week besproken. Breij heeft zelf ook meldingen gedaan over dat ze zich ‘onveilig’ voelde in de organisatie en stelde dat daar ‘niets mee is gedaan’. ‘Die weergave klopt niet, schrijft GroenLinks-wethouder Jacobien van Boeijen. ‘Er zijn wethouder Breij vele handreikingen gedaan.’

Onmogelijk

Ze wijst op het aanstellen van de mediator. ‘Diverse voorstellen zijn onder zijn leiding gedaan om haar tegemoet te komen, ook tussen wethouder Breij en de gemeentesecretaris. Het is echter onmogelijk gebleken om met haar een compromis te bereiken.’ Dit wordt bevestigd door Van Eijbergen. Volgens Van Boeijen voelde Breij zich ook niet gehouden aan afspraken in het college. ‘De rollen van ambtenaar, bestuurder, college en raad horen duidelijk van elkaar te onderscheiden zijn. Als bestuurder ging zij te vaak op de stoel van de leidinggevende of van de raadscoalitie zitten.’ Van Eijbergen bevestigt het verschil van opvatting over het wethouderschap en het omgaan met ambtenaren. ‘Er zijn hier 100 ambtenaren die ingericht waren op een fusie. Ze kwam met een enthousiast plan dat die ambtenaren getalsmatig niet kunnen uitvoeren.’

Transparantie

Een tweede meningsverschil was er over transparantie. Breij schijft in haar verklaring dat ‘transparantie richting de gemeenteraad niet aan de orde is. Dan citeert ze de collega-bestuurders: ‘dan valt er hier niet te besturen. Je moet het zo draaien dat het langs de raad komt. Hoe minder informatie je geeft, hoe minder kans op vragen. Je moet geen antwoorden geven op alle vragen. Je moet selectief te werk gaan en je houden aan hetgeen we voor de vergadering afspreken. Zo doen wij dat hier’. Volgens Breij werd dat haar diverse keren verteld. Van Eijbergen bevestigt het verschil van mening hierover. ‘Je mag transparant zijn, maar je hoeft niet elke mail te delen. Daarbij vond ze het ook onzin om het collegestandpunt uit te dragen, zoals je dat doet als een collegiaal bestuur.’

Een raadslid is echt iets anders dan een wethouder

Hoogleraar integriteit Rob van Eijbergen

Klassiek besturen

Van Boeijen schrijft dat Breij haar heeft beticht van ‘klassiek besturen’. ‘Een college neemt samen besluiten; een wethouder alleen kan geen besluiten nemen. Een college draagt eenmaal genomen besluiten uit en niet een individuele mening.’ Ze wijst erop dat ook beleid dat een vorig college heeft vastgesteld, wordt uitgedragen tot er nieuw beleid is vastgesteld. ‘Mevrouw Breij wilde zich aan deze algemeen geldende principes niet committeren. Als zij dat wegzet als klassiek besturen ben ik trots op deze kwalificatie.’ Van Eijbergen ziet vaker dat niet-traditionele partijen in kleine gemeenten niet goed zijn doordrongen van het duale systeem. ‘Een raadslid is echt iets anders dan een wethouder.’

Demissionair

Hoewel GroenLinks uit de coalitie is gestapt, blijft Van Boeijen voorlopig aan als ‘demissionair’ wethouder ‘tot een raadsmeerderheid zich heeft uitgesproken’, laat de partij weten. Met opzet is namelijk gekozen voor drie wethouders, aldus de partij. ‘Zo kan de gemeente bij het aftreden van een wethouder nog genoeg (minimaal twee) wethouders overhouden die politieke besluiten kunnen nemen. Dit bleek vorig jaar een probleem toen Mandy Elfferich onverwacht vertrok uit het college.’ GroenLinks blijft zich actief inzetten voor een meerderheidscoalitie, maar laat het initiatief aan de op een na grootste partij: D66.

Ongepast

De fractie gaat ook in op het vertrek van een van haar twee raadsleden, Ine van Brenk, die ‘verrast’ werd door de motie van wantrouwen. ‘Wij hebben het goede gesprek met haar daarover nog steeds niet kunnen voeren. Wij vinden het ongepast als zij haar zetel, waar kiezers van GroenLinks voor hebben gestemd, meeneemt. Uiteraard is wethouder Van Boeijen er ook ongelukkig mee dat zij haar beschuldigt van liegen.’ GroenLinks-fractievoorzitter Maartje Greunsven spreekt van ‘een betreurenswaardig verlies van een GroenLinks-zetel’. ‘Dit was niet nodig geweest. We blijven daarom contact zoeken.’