Dominantie topambtenaren kostte Rotterdam miljoenen

Rotterdamse topambtenaren blijken een veel te rooskleurig beeld te hebben gegeven van de herontwikkeling van een gebied naast het Centraal Station. Waarschuwingen van lagere ambtenaren over de risico’s werden willens en wetens terzijde geschoven. Het mislukken van het bouwproject kostte de gemeente volgens de Rekenkamer Rotterdam veertig miljoen.

De lokale rekenkamer van Rotterdam schrijft dat in het rapport Voor het blok gezet. De conclusies liggen politiek gevoelig, mede omdat de huidige wethouder Adriaan Visser (D66) destijds als directeur van het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam waarschuwingen van ondergeschikten over het project naast zich neer zou hebben gelegd.

Tegenspraak

De Rekenkamer spreekt in het rapport van een “dominante stijl van topambtenaren” waarin tegenspraak niet op prijs werd gesteld. Het college kreeg de negatieve adviezen en stevige waarschuwingen van lagere ambtenaren niet onder ogen, maar alleen stukken met daarin lagere financiële risico’s van de herontwikkeling van het Schiekadeblok. ‘Uiteindelijk is op basis van onvoldoende zekerheid een onverantwoord besluit met grote financiële consequenties genomen’, aldus de rekenkamer.

Mislukken realisatie

In juli 2009 sloot de gemeente met projectontwikkelaar LSI een erfpachtovereenkomst voor de herontwikkeling van het gebied. Daarmee was  een bedrag van 52 miljoen euro gemoeid. De bedoeling was een gebouw met 240.000 m2 bruto vloeroppervlak voor het Schiekadeblok te realiseren. De realisatie mislukte echter.

Op verzoek van de gemeenteraad onderzocht de rekenkamer de reden ervan en keek ook of de raad wel op een juiste wijze werd geïnformeerd. Dat dat laatste niet gebeurde is volgens de rekenkamer een gevolg van het feit dat het college door de ambtelijke top onvolledig werd geïnformeerd.

Checks en balances
Het uiteindelijke besluit om met LSI in zee te gaan, werd volgens de rekenkamer genomen in een gemeentelijke cultuur waarin weinig tot geen tegenspraak werd geduld. Betrokken topambtenaren voerden zelf de onderhandelingen en ‘checks & balances’ functioneerden niet naar behoren.

Uiteindelijk heeft de gemeente met LSI en de betrokken financier in 2015 een minnelijke schikking getroffen. Dat kostte de gemeente volgens de rekenkamer ongeveer 40 miljoen euro.

Kritiek college

In een bestuurlijke reactie op het rapport uit het college flinke kritiek op het rekenkamerrapport. Het zou niet transparant zijn en meningen (‘subjectieve herinneringen’) zouden erin als feiten zijn gepresenteerd. Het college herkent zich ook niet in de conclusie van de rekenkamer dat sprake was van een onverantwoord besluit inzake het Schiekadeblok en dat de raad daarover onvoldoende en onjuist zou zijn geïnformeerd.

Wel erkent het college ‘dat de risico’s in de aanloop naar een dergelijke majeure beslissing in het college uitgebreider aan de orde hadden kunnen komen.’