Wethouders: vergeet bestaanszekerheid niet

Terwijl in de gesprekken rond de nieuwe kabinetsformatie ruimschoots aandacht gaat naar de woningmarkt en de klimaatcrisis, dreigt een derde vraagstuk onderbelicht te blijven. De tanende bestaanszekerheid van steeds grotere groepen mensen vraagt op korte termijn om fundamentele ingrepen, schrijven wethouders Rutger Groot Wassink (Amsterdam) en Peter Heijkoop (Dordrecht) in een brief aan de formerende partijen. 

Angstvallig stil
De wethouders stelden eerder dit jaar al een Deltaplan Bestaanszekerheid op waarin ze signaleerden dat steeds meer mensen moeite hebben om rond te komen. De inkomenspositie van zowel werkenden als bijstandsgerechtigden staat onder druk, schreven Groot Wassink (GroenLinks) en Heijkoop (CDA). Maar het blijft vooralsnog ‘angstvallig stil’ rondom het vraagstuk, constateren de wethouders, die daarom dinsdag opnieuw een oproep aan de formerende partijen doen.

Veerkrachtig
‘Een land dat er goed voor staat, dat verbazend veerkrachtig uit de crisis is gekomen, moet zijn inwoners toch basale bestaanszekerheid kunnen bieden’, schrijven de wethouders. Het nieuwe kabinet moet daarom ‘leiderschap tonen’, en de koopkracht van mensen met een minimuminkomen vergroten. ‘Niet met een half procentje, maar zodanig dat het verschil in de levens van mensen maakt’, aldus de wethouders. Nederland kent zo’n 220 duizend werkende armen, brengen ze in herinnering.

200 euro
Maar niet alleen het minimumloon moet omhoog, ook de uitkeringen moeten meestijgen. De koopkracht van bijstandsgerechtigden blijft al lang achter en wordt de komende jaren nog verder afgebouwd, waardoor het aantal mensen in armoede naar verwachting met een kwart zal stijgen. In dagblad Trouw zegt Groot Wassink dat de bijstandsuitkering met zo’n 200 euro per maand moet worden verhoogd.

Nieuwe wet
Daarnaast moet de Participatiewet, waar de bijstand onder valt, volledig op de schop. Dat de geplande herziening van die wet inmiddels door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is afgezwakt tot een ‘traject opgavegerichte aanpak Participatiewet’, geeft Heijkoop en Groot Wassink weinig vertrouwen daarin. ‘Het is tijd voor een nieuwe wet’, vinden de wethouders.

Kosten
Het versterken van de bestaanszekerheid is niet alleen belangrijk voor de mensen die daar direct behoefte aan hebben, maar ook noodzakelijk om de groeiende uitgaven voor gemeenten binnen de perken te houden. ‘Wij zien in onze gemeenten de kosten oplopen door het huidige beleid: schuldhulpverlening, zorg en ondersteuning, incassokosten en de maatschappelijke opvang’, aldus de wethouders.

Onding
Heijkoop en Groot Wassink deden hun oproep eerder in de podcastserie Herstart van Binnenlands Bestuur. 'De Participatiewet is in een heleboel opzichten gewoon een onding’, zegt Groot Wassink in de eerste aflevering. ‘Daar zit een mens- en wereldbeeld achter dat volstrekt achterhaald is. Het is toch een beetje de strekking: sanctioneer iedereen de moeder en dan komt alles goed. Het is vooral een stok, nauwelijks een wortel.'