'Zachte landing' voor thuiszorg in de maak

Op diverse plekken in Nederland worden plannen gesmeed om een ‘zachte landing’ voor de thuiszorg voor te bereiden. Het budget dat gemeenten voor huishoudelijke hulp van het rijk krijgen, wordt per 2015 met 40% gekort. De plannen moeten de gevolgen voor hulpbehoevenden, medewerkers en de gemeentekas zo veel mogelijk dempen.

Voorkomen ontslagen

De gemeente Eindhoven gaat de bezuiniging op de huishoudelijke hulp gefaseerd invoeren, zo is recent besloten. De gemeente wil hiermee gedwongen ontslagen voorkomen en de hulp continueren voor Eindhovenaren die dat nodig hebben. ActiZ − de organisatie voor zorgondernemers − heeft samen met vakbonden en zorgorganisaties bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) een sectorplan ingediend voor banenbehoud in de hele ‘VVT-branche’ (verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg).

Dienstencheque

Onderdeel van het plan is de invoering van gesubsidieerde dienstencheque. Daarmee kunnen gemeenten volgens ActiZ-directeur Aad Koster met het beperkte budget dat resteert, toch een grote groep mensen bereiken. Inwoners die het zich financieel kunnen veroorloven, betalen iets meer voor hulp zodat er meer gemeentegeld overblijft voor minder draagkrachtige inwoners. Hiermee kunnen volgens ActiZ 20.000 banen voor hulp in het huishouden behouden blijven.

Gefaseerde bezuiniging

In Eindhoven wordt komend jaar niet 40%, maar 15% procent bezuinigd op de hulp bij het huishouden. Het tempo waarin de resterende 25% bezuiniging wordt gerealiseerd, is aan het nieuwe college. De bezuinigingen moeten wel binnen de Eindhovense begroting worden opgevangen, benadrukken de wethouders Staf Depla (financiën, PvdA) en Lenie Scholten (welzijn en zorg, GroenLinks). In de Eindhovense begroting is de afgelopen jaren een potje opgebouwd, waarmee de gespreide bezuiniging financieel kan worden opgevangen.

Vraag verminderen

Dreigende gedwongen ontslagen zijn hiermee van de baan. Eindhoven en de 21 aanbieders van hulp in het huishouden hebben met de fasering in de bezuiniging, tijd en daarmee lucht gecreëerd om te komen tot een geleidelijke afbouw van de werkgelegenheid. Ook biedt het ruimte om mogelijke veranderingen voor inwoners stapsgewijs te laten ingaan. De gedachte is dat door onder meer maatwerk in de wijk en activering van de inwoners de vraag naar huishoudelijke hulp minder wordt. De plannen worden de komende maanden verder uitgewerkt. Voor 1 juli 2014 volgen er aanvullende afspraken tussen gemeente en aanbieders.

Voorkomen massaontslag

ActiZ hoopt met mobiliteitsbevordering, om- en bijscholing van medewerkers in thuiszorg en de introductie van de gesubsidieerde dienstencheque de gevolgen van de kabinetsbezuinigingen op de langdurige zorg binnen te perken te houden. Als niet wordt ingegrepen vallen er volgens ActiZ 55.000 ontslagen onder medewerkers in de thuiszorg en verpleeg- en verzorgingshuizen en ruim 20.000 ontslagen onder hulpen bij het huishouden.

Sectorplan

Om dit tegen te gaan heeft ActiZ samen met de vakbonden NU’91, FBZ en CNV Publieke Zaak en een aantal zorgorganisaties dat direct aan de slag wil, een voorstel bij het ministerie van SZW ingediend. Met dit sectorplan kan een deel van de medewerkers die anders kun baan zou verliezen, geholpen worden aan een andere baan in of buiten de zorgsector.

Aanbesteding niet nodig

Daarnaast kunnen met de gesubsidieerde dienstencheque 20.000 hulpen bij het huishouden hun baan behouden. Met deze gesubsidieerde coupons kunnen cliënten huishoudelijke hulp inkopen. Als gemeenten overgaan tot invoering van de cheques, hoeven ze de huishoudelijke zorg niet aan te besteden, maar kunnen inwoners zelf bepalen wie ze als hulp in huis halen, verduidelijkt ActiZ-directeur Aad Koster.

Variabele waarde

Ook kunnen de cheques voor gemeenten een instrument zijn om op die manier alleen huishoudelijke hulp te bieden aan inwoners die zelf geen hulp kunnen veroorloven. Er is in de ogen van Koster een variant mogelijk waarbij wordt gekozen voor een variatie in de – gesubsidieerde − waarde van de cheques. Beter gesitueerden betalen dan deels zelf mee aan de hulp in het huishouden en minder draagkrachtige inwoners minder.

Baanbehoud

Hulpen bij het huishouden die niet kunnen doorstromen naar een andere functie kunnen dankzij de dienstencheque hun baan, inkomen en sociale zekerheid behouden en wordt voorkomen dat ze in het zwarte circuit verdwijnen, stelt ActiZ.