SchuldenlabNL bespaart gemeenten geld

Huishoudens met schulden kosten de maatschappij veel geld. SchuldenlabNL helpt gemeenten en andere instanties met slimme oplossingen geld te besparen. Eén van de projecten leverde de gemeente Den Haag al een besparing van ruim een miljoen euro op. SchuldenlabNL bestaat ruim een jaar en selecteerde tot nu toe vier ‘beproefde’ projecten waarop gemeenten kunnen meeliften. 

Beter en goedkoper

‘Onze droom is om te kunnen zeggen: mede dankzij de opschaling van deze projecten, zijn we gedaald van 1,4 miljoen huishoudens met problematische schulden naar, bijvoorbeeld, één miljoen. Dat is voor ons de impact.’ In een bescheiden kantoor beneden straatniveau in de binnenstad van Den Haag werkt Sadik Harchaoui met zijn collega’s aan efficiënte oplossingen voor schuldproblemen. In 2016 stond hij aan de basis van het Haagse initiatief Schuldenlab070. Ruim een jaar geleden werd het landelijke platform SchuldenlabNL opgericht. ‘De grootste kostenbesparingen kun je bereiken in het publiek domein. Als je dat slimmer kunt doen, is het beter voor de mensen, maar wordt het misschien ook voor de samenleving goedkoper.’

Businesscase

De 1,4 miljoen Nederlandse huishoudens met problematische schulden vormen samen 20 procent van de totale bevolking. De cijfers komen van het Nibud, die ook berekende dat de maatschappelijke kosten van de schuldenproblematiek 11 miljard per jaar ­bedragen: gemiddeld zo’n 10.000 euro per huishouden met betalingsproblemen. Daarom is er volgens Harchaoui een businesscase te maken van slimme schuldhulpverlening. Het ontwikkelen van instrumenten die de schuldhulpverlening verbeteren is een investering die zich uitbetaalt in besparingen op de hoge maatschappelijke kosten die met schuldenproblematiek gepaard gaan. Het gaat dus uitdrukkelijk niet om filantropie. Want: ‘als mensen er niet aan verdienen, is het ook niet duurzaam’, aldus Harchaoui. Dan kom je terecht in de ‘projectcarrousel’ van tijdelijke subsidies. ‘Kapitaalvernietiging’, vindt Harchaoui.

Revolverend fonds

SchuldenlabNL bestaat inmiddels ruim een jaar en heeft als missie om de lessen van lokale experimenten en innovaties beschikbaar te maken voor heel Nederland. Vier projecten zijn inmiddels klaar voor opschaling naar het landelijke niveau. Eén daarvan is het Jongeren Perspectief Fonds, waar jongeren worden geholpen met hun schulden en tegelijkertijd begeleid naar school, stages of werk. Het is het eerste revolverende fonds in het sociaal domein, laat Harchaoui trots weten. De inzet is dat 30 procent van de besparingen die worden gerealiseerd door het helpen van de jongeren (denk bijvoorbeeld aan kosten voor uitkering, zorg, ­politie of noodopvang) terugvloeit in het fonds, waarmee nieuwe jongeren geholpen worden. Harchaoui: ‘Hoe cool is dat?’

Zakelijke deal
Bij de Doorbraakmethode, een ander project van SchuldenlabNL, dat zich richt op ‘multiprobleem-huishoudens’, worden de financiële baten het meest duidelijk. ‘Een voorlopige doorkijk naar de eerste vijftig cases voorspelt een maatschappelijke opbrengst van ongeveer 1,3 miljoen in het eerste jaar na interventie,’ meldt de gemeente Den Haag. Ook in Almelo wordt een besparing van meer dan 20.000 euro per huishouden verwacht. 90 procent van die besparingen valt bij de gemeente, met name in het Wmo- en het Jeugdbudget. De deal met ING, die het project in Almelo financiert, is dan ook zakelijk van aard. ‘Het is echt geen liefdadigheid’, benadrukt Marieke Voogt, projectleider bij Schuldenlab Almelo. ‘We betalen 4 procent rente.’

Droom

Alle ambities, ideeën, innovaties en gamechangers ten spijt, blijft de harde realiteit dat de landelijke schuldencijfers nog niet zijn gedaald. Sterker nog, de NVVK (branchevereniging voor schuldhulpverleners) ziet dat steeds minder mensen professionele hulp krijgen. De droom van Sadik Harchaoui is dus nog bepaald geen werkelijkheid geworden. Wel heeft hij al een flinke stapel nieuwe plannen op de plank.

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 24 (inlog).