Presentie, daar draait het om

Het boek werd van de week aangeboden aan de hoogste ambtelijke baas van het ministerie VWS, de Secretaris Generaal. De zaal zat vol sociaal domeinse overhead en een enkele ‘echte’ zorgwerker. Een boek vol bezieling met een soort ideaalbeeld van een super-mensch die alles tegelijk of in samenwerking met anderen moet kunnen oplossen of minstens draagbaar moet maken zorgvragers.  Een wijs persoon, die dag en nacht klaar staat. Mijn tante Jo (88) is zo’n supermens. Zij wijdde als non tot haar 40e haar leven aan haar patiënten en daarna - uitgetreden - ging die toewijding gewoon door, maar dan als verpleegkundige>docent>hoofd verpleging>directeur van bejaardenhuizen. Ze werd een zakelijke én zeer warme bestuurder en ze bleef zuster met haar ‘blije geloof’. Zij snapt niet waarom ik alleen maar geld geef aan dieren-goededoelen.  Ze was en is altijd aanwezig -niet getrouwd, geen kinderen, maar veel liefde en familie om haar heen.
 

Aanwezigheid, daar draait het om in het T-boek - ‘presentie’. Het komt neer op het omgaan met zorgvragers zonder afstand en met behoud van professionaliteit. De opleiding leert afstandelijkheid aan (zelfbehoud!), maar dat moet je juist afleren. Stel je gelijk op aan je cliënt, laat zien wie jij bent. Met je collega’s doe je aan feedback - vergeef me het Engels - om weer ‘los’ te kunnen laten. Doe samen de afwas of de administratie. Dat kweekt sneller vertrouwen dan een ‘intakegesprek’. Het is ook praktischer om buiten kantooruren je werk te doen, bv. het mee aanzitten bij het ontbijt - waar vaak alle ‘ellende’ al begint in gezinnen.

De SG zag ook een andere kant van ‘presentie’: ga vanuit je sociaal domein eens naar het domein van 2e Kamer, gemeenteraad, wethouder. Luister wat daar speelt, laat ze weten  - presentie! - wat er gebeurt in de concrete leefwereld van mensen. Verwacht de zegen niet van boven (d.w.z. VWS). Ga het gevecht niet aan met de systeemwereld, want dat win je niet. Als systeemwereld en leefwereld met elkaar kunnen omgaan, gaat het lukken met de decentralisaties. Enne, ook bestuurders en managers moeten moreel professionaliseren. Verder had de SG zoiets van: lees dit boek, dan hoef je al die andere niet meer te lezen. Een compliment!

Mechtild Rietveld
Meer columns van Mechtild Rietveld leest u hier.