Passend vervoer: te moeilijk waar het makkelijk kan

Of je nu in een rolstoel zit, of een visuele, verstandelijke of mentale beperking hebt: mobiliteit en goed vervoer zijn cruciaal om mee te kunnen doen in de samenleving

De beschikbaarheid en toegankelijkheid van vervoersvoorzieningen zijn nog lang niet in orde in Nederland. Het reguliere openbaar vervoer voldoet nauwelijks aan de toegankelijkheidseisen en in veel gebieden neemt de fijnmazigheid af. Een groot deel van mensen met een beperking zal altijd op bijzonder vervoer moeten kunnen vertrouwen - los van de noodzakelijke verbeteringen in het ov.

Bezuinigingen zetten het doelgroepenvervoer steeds sterker onder druk. Door de huidige aanbestedingspraktijk en decentralisaties is het doelgroepenvervoer erg versnipperd geraakt. Mensen met een beperking vallen al snel onder een lange reeks verschillende vervoersregelingen, die elk een eigen indicatie, eigen loket, een afzonderlijke toegang en afrekening hebben. Die regelingen sluiten zo slecht op elkaar aan dat naar school gaan, studeren, werken of actief sociaal leven er gewoonweg niet in zitten. 

Sinds de hervormingen in de langdurige zorg zijn duizenden mensen door het ontbreken van passend vervoer, verstoken geraakt van passende dagbesteding. Voor velen is in de praktijk geen vervoer beschikbaar omdat gemeenten geen passende indicatie afgeven of omdat de reisroutes over de gemeente- of regiogrens heen een onmogelijke puzzel opleveren. Meedoen in de participatiesamenleving wordt zo eerder moeilijker dan makkelijker.

Momenteel worden in de verschillende zorg -en participatiewetten allerlei verschillende regelingen naast elkaar uitgevoerd die nauwelijks op elkaar aansluiten. Doelgroepenvervoer kan veel eenvoudiger, effectiever, klantvriendelijker en rechtvaardiger. Mijn mond viel echt open van verbazing toen een grande dame uit de gehandicaptenbeweging vertelde dat zij vanwege het ontbreken van uitstapmogelijkheden herhaaldelijk ergens op een rangeerterrein met haar rolstoel uit de trein moest worden geplukt. En wat te denken van de student die ’s ochtends om 5 uur moet vertrekken om 4 uur later op tijd op college te zijn. Of de verhalen van werknemers met een beperking die hun baan vanwege bizarre reistijden niet volhouden.

Hoe moeilijk kan het zijn om te zorgen dat mensen geen last hebben van al die verschillende regelingen en aanbieders? Waarom niet het gemak van één reisloket aan de voorkant? Zoals bij de ov-chipcard of de NS-businesscard, waarmee mensen tussen aanbieders, systemen en vervoersmiddelen switchen en zelfs taxi’s, fietsen en parkeerplekken regelen. Wij vinden het doodnormaal dat de aanbieders afspraken maken om het de doorsnee reiziger zo gemakkelijk mogelijk te maken.

Mensen met een beperking blijven overgeleverd aan een wirwar aan regelingen en onmogelijkheden. Het versnipperde vervoer, de ellenlange reistijden, de onzekerheid over ophaaltijden en onmogelijke verbindingen - alleen de die-hards nemen het nog voor lief.

Hoe mooi zou het zijn om ook zo’n ‘persoonsgebonden’ vervoersvoorziening te creëren waarbinnen mensen met een beperking hun persoonlijke vervoersmix samenstellen? Integraal vervoer via één loket dat uitgaat van wat mensen nodig hebben moet net zo vanzelfsprekend zijn als vervoersproducten die je op je ov-chipkaart laadt. Technisch is het allang mogelijk. Alle regelingen die onder het persoonsgebonden vervoersaanbod vallen, worden dan aan de achterkant georganiseerd en verrekend. Zonder dat mensen er last van hebben. Waar wachten we nog op?

Illya Soffer, directeur Ieder(in)