Kabinet trekt 200 miljoen euro extra uit voor daklozen

Het kabinet heeft 200 miljoen euro vrijgemaakt voor de aanpak van dak- en thuisloosheid in 2020 en 2021. Het geld komt op 1 juni beschikbaar. Dat heeft verantwoordelijk staatssecretaris Paul Blokhuis (VWS) vandaag bekend gemaakt. Het geld is vooral bedoeld voor het beschikbaar stellen van extra woonplekken met begeleiding voor dak- en thuislozen.

Mooi begin

‘Het is een ontzettend mooi begin’, stelt Esmé Wiegman, directeur van Valente, de branchevereniging voor de maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en beschermd wonen in een reactie. Ze tekent daarbij aan dat het nu om incidenteel geld gaat. ‘Er moet wel een structureel vervolg aan worden gegeven. Dat is aan een volgend kabinet.’

Onacceptabel hoog

Gemeenten kunnen nu al beginnen met voorbereidende acties, zodat op 1 juni direct met de uitvoering kan worden gestart, stelt VWS.  Directe aanleiding voor het extra geld is de verdubbeling van het aantal dak- en thuislozen. Het CBS meldde in augustus dat het aantal daklozen de afgelopen tien jaar is verdubbeld naar ruim 39.000. Onder jongeren tot 30 jaar en onder niet-westerse migranten is sprake van een verdrievoudiging. ‘Het aantal mensen dat in Nederland dak- en thuisloos is, is onacceptabel hoog’, aldus Blokhuis. ‘Bovendien maakt de huidige coronacrisis duidelijk dat we de hulp voor deze kwetsbare groep onvoldoende op orde hebben. Iedereen moet momenteel zoveel mogelijk binnenblijven, maar deze mensen kúnnen vaak niet eens binnenblijven. De urgentie om hen beter te helpen is hoog, daar kunnen we niet langer mee wachten.’

Voorkomen

Blokhuis wil dak- en thuisloosheid zo veel mogelijk voorkomen. Mensen die dak- en thuisloos zijn moeten zo snel mogelijk aan een eigen woonplek met begeleiding worden helpen. Als mensen toch in de opvang moeten verblijven, dan bij voorkeur niet langer dan drie maanden. Later dit voorjaar presenteert Blokhuis, samen met minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken, Wonen) en Tamara van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) een plan van aanpak om dak- en thuisloosheid terug te dringen.

Extra maatregelen

De basis van dat plan van aanpak is de informatie die centrumgemeenten maatschappelijke opvang op verzoek van Blokhuis hebben aangeleverd. Hij had eind vorig jaar aan de 43 centrumgemeenten gevraagd in kaart te brengen hoeveel dak- en thuislozen zij in de regio hebben en welke woon- en zorgbehoefte er is. Daarvan hebben er 21 gemeenten concrete plannen ingediend met extra maatregelen die zij voor dak- en thuislozen willen treffen en waarmee zij in juni kunnen starten. De overige gemeenten hebben meer tijd nodig voor het maken van een plan en krijgen de mogelijkheid om in 2021 alsnog te starten met de uitvoering, aldus VWS.

Preventie

In reactie op het dinsdag uitgebrachte advies ‘Herstel begint met een huis. Dakloosheid voorkomen en verminderen’ van de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving (RVS), stelden onder meer Valente, de VNG, het Leger des Heils en Sociaal Werk Nederland dat extra rijksgeld nodig is om de problematiek goed aan te pakken. De focus op preventie is daarnaast volgens Valente heel belangrijk, zoals ook de RVS in zijn advies benadrukt. ‘Dakloosheid voorkomen is goedkoper dan dakloosheid verhelpen’, aldus de RVS.

Dweilen met kraan open

Daarbij refereert de RVS aan een onderzoek van Cebeon uit 2011, dat berekende dat elke euro die wordt besteed aan preventie van dakloosheid, 2,20 euro oplevert in termen van maatschappelijke baten. ‘Voor een groep van ongeveer 60.000 potentieel daklozen staat een kostenpost van circa 600 miljoen euro aan maatschappelijk ondersteuningsbeleid (om dakloosheid te voorkomen) tegenover 1,3 miljard euro aan maatschappelijke baten (omdat dakloosheid voorkomen wordt)’, aldus de RVS. ‘We zijn nu voortdurend aan het dweilen met de kraan open. Als je inzet op preventie, bespaar je ook geld’, aldus Wiegman van Valente. Maar er is meer dan alleen geld nodig, benadrukt ze. Ook moeten er fors meer sociale huurwoningen worden gebouwd en moet in de regelgeving een en ander veranderen, zodat het bijvoorbeeld gemakkelijker wordt om een briefadres te regelen. ‘Daarom is het belangrijk dat ook de Binnenlandse Zaken (Wonen) en Sociale Zaken en Werkgelegenheid in beweging komen’, benadrukt Wiegman.