Akkoord kabinet en VNG: 1,3 miljard extra voor 2022

Gemeenten krijgen volgend jaar 1,314 miljard euro van het kabinet ter compensatie van de tekorten op de jeugdzorg. Dat komt bovenop de eerder toegezegde 300 miljoen euro voor 2022. Gemeenten moeten komend jaar 214 miljoen euro aan bezuinigingen op de jeugdzorg realiseren.

Houdbaar stelsel

Voor extra budget voor de jaren na 2022 geldt het oordeel van de arbitragecommissie als zwaarwegende inbreng voor de kabinetsformatie. Gemeenten en rijk gaan nu al wel afspraken maken over maatregelen om tot een houdbaar jeugdstelsel op de lange termijn te komen. Dat hebben kabinet en VNG donderdag in een gezamenlijke verklaring bekend gemaakt.

Conflict

De arbitragecommissie oordeelde vrijdag, in het conflict tussen rijk en gemeenten over de tekorten op de jeugdzorg, dat het rijk tot zeker 2028 miljarden extra aan gemeenten moet geven voor de uitvoering van de Jeugdwet, te beginnen met 1,9 miljard voor 2022 (inclusief de eerder toegezegde 300 miljoen). Daarnaast moet een pakket aan maatregelen worden genomen die tot forse besparingen moeten leiden. De gerealiseerde besparingen worden in mindering gebracht op het extra rijksbudget.

‘Geen optie’

Woensdag hebben kabinet en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) overlegd over het oordeel van de arbitragecommissie, ook wel die Commissie van Wijzen genoemd. Na de ministerraad van vrijdag deed verantwoordelijk staatssecretaris Blokhuis (VWS), tot teleurstelling van de VNG, nog geen toezeggingen. Na het bestuurlijk overleg van gisteren is dat wel gebeurd. ‘Het is goed dat we gemeenten nu al duidelijkheid kunnen bieden voor wat betreft de financiën voor 2022. Maar de oplossing voor de lange termijn is niet alleen een kwestie van geld, er zijn ook maatregelen voor nodig’, aldus Blokhuis in een schriftelijke verklaring. Gemeenten en rijk gaan, vooruitlopend op besluitvorming voor een nieuw kabinet, maar gezien de urgentie, maatregelen nemen en voorbereidingen treffen om de uitgaven te beperken. ‘Doorgaan op dezelfde weg is geen optie’, aldus Blokhuis.

Scherpere keuzes

Gemeenten en rijk vinden beiden dat ‘scherpere keuzes’ en ‘een meer doelmatige uitvoering’ nodig zijn om het jeugdstelsel beter en houdbaar te maken. ‘De uitgaven aan de jeugdzorg moeten beheersbaar zijn, er moet effectieve zorg beschikbaar zijn voor kinderen die dat nodig hebben en gemeenten moeten hun taken goed kunnen uitvoeren’, aldus de gezamenlijke verklaring. Gemeenten en rijk hebben woensdag afgesproken samen te werken aan een hervormingsagenda. Daarin moeten afspraken worden gemaakt over zowel een structureel financieel kader als maatregelen. Die moeten leiden tot een stelsel waarin kinderen die het echt nodig hebben de benodigde zorg krijgen en tot betere uitvoeringskracht van gemeenten. Ook moet er meer inzicht komen in uitgaven, wachttijden en het gebruik van jeugdzorg. Tegelijkertijd wordt begonnen met de voorbereiding van aanpassing van wet- en regelgeving; een nieuw kabinet moet daar definitief over besluiten. Zorgaanbieders, beroepsorganisaties, cliëntenorganisaties en toezichthouders worden daarbij betrokken. Ervaringsdeskundigen worden geraadpleegd.

Lucht

De toezegging over het budget van 2022 geeft gemeenten duidelijkheid en lucht, stelt VNG-voorzitter Jan van Zanen in de gezamenlijke verklaring. ‘Maar we zijn er nog niet. Voor de jaren daarna moeten afspraken worden gemaakt met het nieuwe kabinet.’ De VNG gaat ervan uit dat het nieuwe kabinet de uitspraak van de arbitragecommissie overneemt.