Ambtenaren zijn niet voorbereid op nieuwe taken

Ruim eenderde van de ambtenaren (36 procent) heeft geen idee hoe zijn gemeente zich voorbereid op de nieuwe taken langdurige zorg, jeugd en werk. Nog eens 7 procent geeft aan dat er nog helemaal geen voorbereidingen worden getroffen. 

Een kwart van de ambtenaren vreest voor zijn baan en driekwart verwacht dat de werkdruk zal toenemen. De nieuwe taken die gemeenten vanaf 2015 krijgen, moeten met minder geld en minder mensen worden uitgevoerd. Dit gaat ten koste van de dienstverlening aan burgers, vrezen ambtenaren.

Alarmerende resultaten

Dat blijkt uit onderzoek onder gemeenteambtenaren dat in opdracht van Abvakabo FNV is uitgevoerd door Totta Research. De onderzoeksuitkomsten zijn ‘alarmerend’, stelden bondsvoorzitter Corrie van Brenk en cao-onderhandelaar Bert de Haas maandagmiddag tijdens een toelichting in Utrecht. ‘Voor zowel de medewerkers als de te verwachte gevolgen voor burgers’, aldus De Haas. Abvakabo FNV, de grootste ambtenarenbond, wilde weten welke gevolgen de decentralisaties langdurige zorg, jeugd en werk hebben voor de ambtenaren en voor de dienstverlening aan de burgers. Het onderzoek is tussen 7 januari en 7 februari uitgevoerd onder leden en niet-leden. Ruim 3900 ambtenaren hebben de vragenlijst ingevuld.

Stijgende werkdruk

De verschuiving van taken van rijk en provincie naar gemeenten baart ambtenaren grote zorgen, zo blijkt uit de onderzoeksresultaten. Niet alleen omdat ze niet op de hoogte zijn van de voorbereidingen op die nieuwe taken, maar ook omdat ze vrezen voor meer bureaucratie (27%) en stijgende werkdruk (76%). Zes op de tien ambtenaren vindt dat er meer mensen en meer geld moet komen om het werk goed te kunnen uitvoeren.

Opnieuw bezuinigingen

Dat zit er echter niet in, zo blijkt verder uit het onderzoek. Gemeenten blijven bezuinigingen, stelt 64% van de ambtenaren. Ook op personeel binnen de eigen gemeenten, geeft 87% van de ambtenaren aan. Dat gebeurt deels doordat wordt gesneden in het aantal arbeidsplaatsen (fte’s), aldus 84% van de respondenten. Daarnaast worden medewerkers minder vaak in vaste dienst aangenomen en worden contracten niet verlengd, geeft 61% van de ambtenaren aan. ‘Opmerkelijk is dat de inhuur van externen toeneemt. Die zijn duurder dan vast personeel’, aldus De Haas.

Dienstverlening slechter

De toenemende werkdruk is een ‘logisch, maar zorgwekkend gevolg’ van het gegeven dat meer werk  met minder mensen moet worden geklaard, stelt De Haas. Door de combinatie minder mensen en bezuinigingen verwachten ambtenaren dat de dienstverlening aan burgers zal verslechteren. De kwaliteit van het werk zal verslechteren (zegt 47%) en er zal werk blijven liggen (44%). Bovendien zal meer naar de kosten worden gekeken, dan naar de behoefte van mensen.

Nauwelijks scholing

Gemeenten investeren te weinig in scholing, concludeert Abvakabo op basis van het onderzoek. De Haas: ‘Dat is zorgelijk. Ambtenaren hebben nieuwe kennis en competenties nodig om de nieuwe taken en de nieuwe rol als gemeente goed te kunnen oppakken en uitvoeren. Omscholing zou nu moeten gebeuren.’ Uit het onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de ambtenaren scholing heeft gehad; merendeels gebeurde dat op eigen initiatief. Bij ruim een op de tien ambtenaren werd een scholingsverzoek afgewezen omdat er geen geld was of omdat de leidinggevende het niet bij de organisatie of functie vond passen. Van het individueel loopbaanbudget is vorig jaar door slechts 3% van de ambtenaren gebruik gemaakt. Overigens is ook maar 17% van die mogelijkheid op de hoogte.

Obsessie kleine overheid

‘Ambtenaren en zorgbehoevenden maken zich zorgen over de komende decentralisaties. Dat komt in dit onderzoek samen en dat is diep triest’, stelt bondsvoorzitter Corrie van Brenk in een reactie op het onderzoek. ‘De dienstverlening verslechtert als de politiek blijft doorgaan met bezuinigingen en het schrappen van banen. We hebben een slimme, goed werkende overheid nodig, met goede mensen die het werk doen. De obsessie van de politiek met een kleine overheid moet gewoon stoppen.’ Gemeenten moeten de nieuwe taken vanaf 2015 met fikse budgetkortingen uitvoeren. Dat kan niet, stelt Van Brenk. ‘Als je iets nieuws moet gaan doen, heb je meer tijd en meer geld nodig.’ Tot ‘de laatste snik’ zal de bond zich tegen de decentralisaties langdurige zorg (Wmo 2015) en werk (Participatiewet) blijven verzetten, zo kondigde Van Brenk aan.