Vluchtelingengolf maakt van Italiaanse steden ‘sociale bommen’

Zo’n 130.000 vrouwen, mannen en kinderen zijn de afgelopen negen maanden als vluchteling aan land gegaan op de Italiaanse kusten. Burgemeesters luiden de noodklok.

Opvangsysteem

Alleen al op Lampedusa streken er twee weken geleden op één dag 5.000 neer. De situatie is volgens Italiaanse burgemeesters onbeheersbaar. Lampedusa is slechts het topje van de ijsberg van een enorm migratieprobleem. De hotspots verspreid over heel Italië zijn overvol, het aantal gerepatrieerde immigranten blijft dalen omdat de meeste landen de terugkeerprocedures niet afronden.

De nieuwkomers zullen binnenkort naar veel Italiaanse steden worden overgebracht. Gestreefd wordt naar een ‘territoriaal gespreid opvangsysteem’ om te voorkomen dat mensen zich op dezelfde plekken concentreren. Hoewel talrijke aanbestedingen zijn uitgeschreven om de capaciteit van opvangcentra te vergroten, zijn er te weinig aanbiedingen binnengekomen van gemeenten.

Sociale crisis

Burgemeesters klagen: ‘Steden dreigen sociale bommen te worden en af te glijden naar een echte humanitaire en sociale crisis’. Burgemeester van Pesaro, Matteo Ricci (Democratische Partij, links) stelt dat het allereerst de prioriteit is om de reguliere stromen uit te breiden om het clandestiene vertrek te verminderen.  ‘Vervolgens hebben we ‘wijdverspreide opvang’ nodig, verspreid over het hele nationale grondgebied, om niet te veel mensen te concentreren in gemeenschappen die net te klein zijn. En we hebben ook een speciaal fonds nodig om de kosten van opvang, integratie en beheer van minderjarigen te dekken. Zonder een gecoördineerd plan zullen gemeenten het niet aankunnen.’

Tentsteden

Een sterke tegenstem komt van de burgemeester van Noventa Padovana, Marcello Bono (Lega, rechts), die tegen de herverdeling van migranten is: ‘Wij zijn tegen ‘wijdverspreide opvang’ omdat het een manier is om het probleem over het grondgebied te verspreiden. We kunnen geen tentsteden in onze gemeenten hebben.’ Maar Matteo Ricci antwoordt: ‘De rechtse regering legt het beheer van de stromen bij gemeenten en burgemeesters, we moeten ons best doen om het opvangproces te garanderen, maar het is tijd om een structurele oplossing te zoeken. Burgemeesters maken zich ook zorgen over het humanitaire aspect, want zonder rechten lopen we het risico migranten als spoken in onze straten aan te treffen, zonder papieren en zonder de mogelijkheid op regulier werk of op de wachtlijst voor een woning. Ze zullen onvrijwillig of onbewust criminele arbeid gaan verrichten om in hun levensonderhoud te voorzien.’

Minderjarigen

De ‘invasie’ retoriek onder centrumrechtse burgemeesters volgt dezelfde extremistische lijn van Salvini. Terwijl de burgemeester van Ventimiglia, Flavio Di Muro (Lega), migranten de toegang tot openbaar water verbiedt, dragen andere gemeenten uiteindelijk de grootste last. De burgemeester van Fano, Massimo di Seri (Actie, geleid door Carlo Calenda, midden) beveelt aan dat ‘gemeenten, samen met de particuliere en tertiaire sector, moeten investeren in het activeren van ‘tweede overheidsopvangplekken’ voor minderjarigen en volwassenen, om de opvang van noodopvang om te vormen tot een systematische opvang. Door deel uit te maken van een overheidsnetwerk voor opvang kunnen gemeenten inspelen op behoeften zonder economische lasten, omdat ze volledig door de staat worden gedragen, en kunnen ze mensen, minderjarigen of volwassenen, naar werk en integratiemaatregelen voor huisvesting leiden, hoewel een gebrek aan sociale huisvesting eigenlijk het grootste probleem is dat zowel volwassenen als jongvolwassenen naar de rand van de samenleving duwt’.

Von der Leyen

De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, heeft tijdens haar bezoek aan Lampedusa een 10-punten actieplan gepresenteerd: inbeslagname en vernietiging van de boten van mensensmokkelaars; zeepatrouilles ondersteund door Frontex, het buitengrenzenagentschap van de EU; humanitaire corridors voor legaal aangekomen migranten; migranten overbrengen van Lampedusa naar andere bestemmingen, waarbij ze er bij de EU-landen op aandringt om het vrijwillige solidariteitsmechanisme te activeren om hen op te vangen op hun nationale grondgebied; de uitvoering van een overeenkomst met Tunesië versnellen, momenteel het belangrijkste vertrekpunt voor zeemigranten. Dit zijn enkele van haar beloften om Italië te steunen en de huidige uitdaging aan te pakken.

Extra detentiecentra

De Italiaanse ministerraad zit intussen niet stil en keurde vorige week een maatregel goed dat iedereen die in Italië landt moet worden gerepatrieerd. Niet-EU-burgers zonder verblijfsstatus of tegen wie al een uitzettingsbevel is uitgevaardigd, worden in dergelijke centra vastgehouden. Het CPR-netwerk – momenteel zijn er 9 voor elk slechts 493 gasten – zal worden uitgebreid door militaire ingenieurs die nieuwe opvangplekken zullen bouwen op locaties ‘met een zeer lage bevolkingsdichtheid en gemakkelijk te bewaken’, zonder ‘nog meer ongemak en onveiligheid in Italiaanse steden’ te creëren.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 18 van deze week. (inlog)