Advertentie
sociaal / Nieuws

Gemeenten gaan zorgfraude aanpakken

Tien gemeenten in Zuid-Holland gaan de komende maanden op zoek naar instrumenten om fraude en fouten te voorkomen dan wel te bestraffen. Die komen ook voor andere gemeenten beschikbaar.

05 maart 2016

Aard en omvang van fraude in de Wmo en jeugdzorg is onbekend, maar ligt zeker boven de één procent van de gemeentelijke uitgaven. Tien gemeenten in Zuid-Holland (totaalbudget 32 miljoen euro) gaan de komende maanden op zoek naar instrumenten om fraude en fouten te voorkomen dan wel te bestraffen. Die komen ook voor andere gemeenten beschikbaar.

Sancties

Hiertoe hebben Schiedam, de zeven Drechtsteden, Gorinchem en Cromstrijen besloten na een verkennend onderzoek van de Erasmus Universiteit (EUR) naar aard, omvang en achtergronden van rechtmatigheidsrisico’s in de Wmo en de Jeugdzorg in Zuid-Holland. ‘De helft van de gemeenten gaat aan de slag met de ‘achterkant’ (sancties) en de andere helft met de voorkant, de preventie van fraude’, licht de Schiedamse wethouder Patricia van Aaken (zorg en welzijn, CDA) toe. Onder meer Schiedam gaat zich de komende maanden met die voorkant bezighouden, samen met alle ketenpartners. Ook de andere gemeenten gaan in samenwerking met zorgaanbieders, uitvoeringskantoren, cliëntenraden en zorgkantoren op zoek naar oplossingen om fraude en fouten te voorkomen en aan te pakken.


Variant Wet Bibob

Van Aaken wil onder meer een ‘zorgvariant’ van de Wet Bibob onderzoeken. Ze wil voorkomen dat frauduleuze zorgaanbieders aan de slag kunnen en/of bestuurlijk kunnen ingrijpen als een eenmaal gecontracteerde partij niet integer blijkt te zijn. Gemeenten hebben daar nu geen instrumenten voor. Het onderzoek gebeurt met hulp van het ministerie van Veiligheid en Justitie. ‘Ook gaan we kijken of het zinvol is een meldpunt zorgfraude in het leven te roepen, of dat het juist beter is als cliënten vermoedens van misstanden bij het wijkteam kunnen melden.’ Met zorgaanbieders worden declaratieformulieren doorgespit om te kijken of deze te ingewikkeld zijn waardoor (onbedoeld) foutieve declaraties bij gemeenten worden ingediend.


Risico’s onrechtmatigheid

‘De eerste zorg voor gemeenten was het afgelopen jaar natuurlijk de continuïteit van zorg. Met de vraag of het geld terecht komt daar waar het terecht moet komen, hielden we ons minder bezig. Het is nu de hoogste tijd om ons wel met de risico’s van onrechtmatigheid en ondoelmatigheid bezig te houden.’ Het rapport van de EUR heeft ‘ons de ogen geopend’, ‘bekent’ Van Aaken. ‘We dachten altijd dat het meest ‘te halen’ was bij de cliënten, maar uit het onderzoek blijkt dat de grootste risico’s liggen bij de zorgaanbieders. Dat was voor mij een openbaring. Ik had geen idee dat die verschuiving zo scherp was.’


Macht zorgaanbieders

Met de decentralisaties zijn gemeenten verantwoordelijk geworden voor nieuwe ‘takken van sport’ als jeugdzorg, beschermd wonen en begeleiding. Daar liggen volgens de EUR dan ook de grootste risico’s. ‘Voor relatieve buitenstaanders is het moeilijk te beoordelen welk type zorg nodig is, waardoor er relatief veel macht bij de medische professionals en/of de zorgaanbieders komt te liggen. Voorts zijn de resultaten van de geleverde zorg niet direct zichtbaar. Van een traplift kan direct worden gezien of deze geplaatst is of niet, bij een aantal uren begeleiding is dat veel moeilijker. Tot slot gaat het hier vaak om aanzienlijke bedragen’, aldus het rapport van de EUR.


Overbehandeling

Bij de jeugdzorg wordt vanuit gemeenten het gebrek aan transparantie als een risico ervaren, constateert de EUR. ‘De medische professionals spelen hier een grote rol bij zowel de indicatie als de behandeling. Voor gecontracteerde aanbieders geldt dat de risico’s vooral in onbewuste fouten zitten en in overbehandeling.’ Overbehandeling gebeurt niet altijd primair vanuit het belang van de zorgaanbieder; de zorgaanbieder heeft ook het belang van de klant voor ogen. ‘Toch leidt dit soms tot behandeling die volgens gemeenten niet altijd medisch gezien noodzakelijk zijn, maar gemeenten hebben niet de expertise of juridische mogelijkheden om deze behandelingen te voorkomen.’ Ook aan het persoonsgebonden budget (pgb) kleven nog steeds risico’s.


Controle door cliënt

Gemeenten moeten het voortouw nemen in de vermindering van de frauderisico’s, stelt de EUR. Dat begint al bij inkoop en contractering, door bijvoorbeeld afspraken vast te leggen over de wijze van sturing, financiering en verantwoording. Zorgontvangers en hun netwerk moeten worden toegerust en gemotiveerd om de rechtmatigheid en de doelmatigheid van de zorg te controleren. Daarbij is duidelijke informatie over wat de klant mag verwachten van zijn zorgleverancier en het communiceren van veel voorkomende vormen van fouten, fraude en ongepast gebruik van belang. ‘Een systeem van eigen bijdragen draagt – hoe beperkt ook – bij aan de motivatie van de klant om te controleren of gedeclareerde zorg ook daadwerkelijk is ontvangen’, stelt de EUR verder.


Inschatting

Het is niet duidelijk hoeveel er wordt gefraudeerd en welke bedragen daarmee zijn gemoeid. Op die vraag van de gemeenten moet de EUR het antwoord schuldig blijven. ‘Er kan geen raming worden gegeven van de bedragen die met de onderzochte risico’s samenhangen.’ Inschattingen door verschillende over omvang van de fraude in de zorg lopen uiteen van één tot tien procent van de uitgaven. ‘Het lijkt ons – gegeven de cijfers die beschikbaar zijn en de risico’s die wij in dit onderzoek hebben geïnventariseerd – onwaarschijnlijk dat de fraude in het gemeentelijke zorgdomein lager is dan één procent. Met name bij de hierboven genoemde risicocategorieën (pgb-zorg, begeleiding Wmo, specialistische jeugdzorg) ligt dit bedrag vermoedelijk hoger, hoewel wij ons niet aan een exacte raming durven te wagen.’

Reacties: 6

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.

JaapvV / adviseur
Erg triest dat je als gemeente met alle goede bedoelingen weer tijd en geld moest steken in zogenaamde zorgbehoevenden die de kluit belazeren. En kom vooral niet aan met 'de meeste mensen frauderen niet'. Tussen de een en tien procent die dat blijkbaar wel doen is buitengewoon hoog.
secretaris / secretaris
Het zijn vooral zorgaanbieders die frauderen, bijv. minder diensten uitvoeren of minder uren doen dan was overeengekomen. Programma De Monitor had paar keer boeiende uitzendingen over dit thema.
sander otto / ZOrignkoper jeugd en Wmo
Regio Rijk van Nijmegen Nijmegen heeft reeds ervaring met de formele en materiele controles. Bij de materiële controles doet ene onafhankelijke organisatie dossieronderzoek op basis van de rechtmatigheidseisen uit het contract. Levert goede resultaten op.
d / zorgvrager en zorgverlener
onrechtmatigheid en ondoelmatigheid is niet hetzelfde als fraude.

Het heeft ook te maken met het risico op onderbehandeling, verwaarlozing en zorgmijding indien niet de juiste DSV-5 stickertjes gevonden kunnen worden voor het verlenen van de juiste ondersteuning. Ookwel maatwerk genoemd.

Het is logisch dat een eenvoudige burger met PGB minder handig is met herformuleren dan een grote zorgaanbieder met professionele kennis en netwerk.

Vreemd dat het aantal verwarde personen, zorgmijders en daklozen toeneemt terwijl er zoveel overbehandeling is.
Beumer / ervaringsdeskundige
Jeugdzorg Utrecht pleegt leefvorm fraude m.b.t. de wezenuitkering, int de teruggave van de belastingdienst en int de financiele nalatenschap van een kind na het overlijden van de gezagsouder, de moeder en zonder hiervan melding te doen bij de notaris en verantwoording af te leggen bij de Kantonrechter, dat wettelijk verplicht is. Dit is zeker niet het enige kind waarbij dit gebeurd.

Een melding bij de belastingdienst is nog in behandeling. De SVB afdeling bijzondere onderzoeken zwijgt in alle talen en Jeugdzorg ontkend dit niet, zoals blijkt uit bewijsstukken. Aangifte van deze fraude is najaar 2014 gedaan en loopt nog.

Duidelijk is dat deze vormen van fraude veel en veel vaker voorkomen en het tijd wordt dat er een gedegen onafhankelijk onderzoek plaatsvindt, los van alle instanties die te maken hebben met de Overheid, anders wordt het weer de slager keurt zijn eigen vlees.



Met vriendelijke groeten,

Mevrouw S. Beumer

Dafina
Hier in het artikel staat "aard en omvang van fraude in WMO en Jeugdzorg onbekend maar minstens 1%"



Na 5 jaar grondig onderzoek naar zorgfraude bij zowel Zorg in Natura als PGB, van verpleging tot begeleiding en intramuraal wonen e.d. ben ik tot de schrikbarende conclusie gekomen dat het om minstens om 25% fraude gaat, maar vermoed zelfs dat het tegen de 50% aan zal liggen, wel verschillend per zorgtype.



Zelf vind ik het triest dat de Heer Jaap v V, adviseur voorzieningen (neem aan dan WMO adviseur) gelijk op zeer negatieve wijze met de vinger wijst naar "zgn zorgbehoevenden die de kluit belazeren"



Ja, er zijn mensen in dit land, die onterecht zorg(geld) ontvangen.



Wel kan ik tot de conclusie komen, dat verreweg de meeste fraude plaatsvindt bij Zorg in Natura, door zorgaanbieders. Nog niet eens allemaal vanuit puur geldelijk gewin, voornamelijk ingegeven en veroorzaakt door strikte aanbestedingsregels waaraan veel zorgaanbieders, door o.a. hun grootte, niet aan konden voldoen. Maar ook door de wijze waarop indicaties bepaald worden van cliënten.



De regels van de overheid, hebben voor een klimaat gezorgd, waarbij Fraude eerder de regel is, dan de uitzondering. En met name bij de Jeugdhulp functies begeleiding e.d. zie je dat. Nog meer bij Zorg in Natura dan bij PGB.



Kan hier volledig uit gaan leggen hoe het plaatsvindt, heeft echter niet veel zin.



Ik hoop dat gemeenten een weg weten te vinden , een echte weg, om het vertrouwen van de cliënten te krijgen. Om ook het eigen falen van de overheid in de ogen te durven te kijken en het nieuwe beleid zo te maken, innovatief, dat ze deze fraude gewoon op positieve wijze weten uit te bannen.



Het is mogelijk voor gemeenten om geld over te houden op de gekorte budgetten. Dat roep ik al 3 jaar, maar gemeenten houden angstvallig vast aan de adviezen en werkwijzen die overheid altijd al hanteerde. Jammer, gemiste kans.

Advertentie