Ga actief aan de slag met radeloze ouders

Daarnaast kan er sprake zijn van financiële problemen, relatieproblemen of hebben ouders moeite met het vinden van werk. Als bestuurder ben ik nieuwsgierig hoe het komt dat deze specifieke gezinnen ronduit ontevreden zijn, ondanks alle investeringen van de gemeente en alle geboden specialistische jeugdhulp en onderwijs.

Voor de duidelijkheid, we hebben het hier over gezinnen uit alle geledingen van de samenleving. Vaak hebben ouders een goede opleiding genoten, zijn ze slim en mondig en voelen ze zich zo verantwoordelijk als ouder dat ze zich heel actief met de hulpverlening bemoeien. In de gesprekken die ik voerde luisterde ik eerst naar het verhaal van de ouders en de kinderen. Om vervolgens de mensen te bevragen. ‘Hoe lang heeft de hulp geduurd? En waarom hield het op? Wat betekende dit voor u? En hoe reageerde u? Waarom? Wat heeft de hulp u uiteindelijk opgeleverd?’

Ik zie dat we in de praktijk vaak blijven steken in het bespreken van het probleem, in plaats van er een daadwerkelijke hulpvraag van te maken. Vaak willen we ouders overtuigen of direct een product aanbieden. Terwijl deze mensen meer gebaat zijn bij het actief doorvragen naar hun eigen rol in de hele situatie. Het gaat hier niet om de schuldvraag, maar of zij hun eigen aandeel herkennen in het hele proces. Als mensen zien dat ze zelf onderdeel zijn van het verhaal,  is de vervolgstap om te kijken of mensen bereid zijn te investeren. Om hun aandeel te pakken, zichzelf te zien als architect van deze oplossing.

Natuurlijk komt er meer bij kijken. Eén van de factoren die meespelen in waarom het ons niet lukt om ouders en kinderen weer in de actieve stand te krijgen, is de nationaal aanwezig verontwaardigende toon: heeft de leerkracht of de gezinscoach het nu nog niet voor ons opgelost? Of mensen hebben teveel last van het slachtoffervirus: waarom overkomt dit mij, niemand luistert naar mij, ik kan er toch ook niets aan doen?

Terwijl het wel gaat om hele essentiële, complexe problemen: kinderen kunnen niet terecht op een school en volgens soms al maanden geen onderwijs. Of er dreigt een uithuisplaatsing omdat hulpverleners geen andere mogelijkheden meer zien. We slagen er hier niet in om een aanvaardbare oplossing voor ouders en kinderen aan te dragen. Met als gevolgd dat ouders radeloos worden. Ze trekken de schooldirecteur over tafel of bedreigen de gezinscoach omdat ze willen dat er een oplossing komt voor het probleem. Om tenslotte alle middelen in te zetten om maar gehoord te worden, van Twitter tot Hart van Nederland.

Waarom zijn we niet in staat om deze mensen eerder te ondersteunen? Waarom duren sommige hulpverleningstrajecten ellenlang? Naar mijn idee gaat het erom dat we in eerste instantie een eerlijk beeld schetsen. Dat we ouders vooraf vertellen wat haalbaar is, in plaats van ouders in de illusie te laten dat hun wensen allemaal gehonoreerd kunnen worden. De ouders die ik sprak zijn een traject aangegaan. Waarin ze zelf medeverantwoordelijk zijn voor het bereiken van haalbare doelen.  Samen hebben gekeken wat ze hiervoor nodig hebben, van coaching tot een gezinsopname. En er zijn tussentijdse toetsmomenten afgesproken. Met de afspraak dat ze tussentijds niet opnieuw terugschieten in de strijd. En als ze dat wel doen, dat ze daarop aangesproken worden en dat daar consequenties aan hangen.

Door ouders eerst actief te bevragen, laten we als professionals zien dat we de inhoudelijke kennis hebben om ouders verder te helpen. Laten we het lef hebben om te benoemen wat er nodig is om samen tot een doorbraak te komen. Met al onze ervaring kunnen we ouders meenemen in een oplossing, ook al vinden ouders dit niet altijd leuk om te horen. Belangrijk is dat ouders ervaren dat ze dingen anders kunnen aanpakken. Het gaat er tenslotte om dat we ouders ondersteunen in hun verantwoordelijkheid om hun kinderen op te voeden, hen begeleiden en indien nodig aan te spreken met behoud van contact. 

Hans du Prie
Meer columns van Hans du Prie vindt u hier.