Oplossing voor crisis in de jeugdbescherming lijkt ver weg

Het commissiedebat in de Tweede Kamer over de jeugdbescherming maakte donderdag duidelijk dat de crisis in de jeugdbescherming voorlopig niet is opgelost.

Zwart

Veel Tweede Kamerleden, zoals Lisa Westerveld (GroenLinks), Peter Kwint (SP) en Sylvana Simons (BIJ1), waren donderdag in het zwart gekleed  tijdens het commissiedebat over de jeugdbescherming. Hiermee gaven zij een boodschap af aan de massaal aanwezige, eveneens in het zwart gehulde, medewerkers uit de jeugdbescherming: deze Kamer deelt jullie zorgen en steunt jullie eisen.

Ballen

Tegelijkertijd was Westerveld opvallend kritisch over de rol van de Tweede Kamer bij de oplossing van de crisis in de jeugdbescherming. ‘We hebben het allemaal laten gebeuren en hadden niet de ballen om in te grijpen’, zei ze. Haar belangrijkste kritiek: als puntje bij paaltje komt, worden moties die het verschil kunnen maken onvoldoende gesteund.  

Gemeenteraad

Simons kondigde aan dat haar partij de komende tijd minder vaak aanwezig zal zijn in de Tweede Kamer als het over de jeugdzorg en de jeugdbescherming gaat. In plaats daarvan wil BIJ1 meer energie gaan steken in gemeenteraden. ‘In de Tweede Kamer wordt vooral partijpolitiek gevoerd, over de rug van kinderen’, aldus Simons.

Leegloop

Uiteindelijk kwam het inhoudelijke debat toch op gang, maar zonder veel concrete resultaten. Belangrijk punt van zorg van de Tweede Kamer is de grote leegloop van personeel bij de zogeheten gecertificeerde instellingen die jeugdbeschermingsmaatregelen uitvoeren  - volgens een geïrriteerde minister Franc Weerwind van Rechtsbescherming (D66) voor een belangrijk deel richting beleidsafdelingen van gemeenten. Ruud Verkuijlen (VVD) noemde deze leegloop op dit moment de ‘ware crisis’ in de jeugdbescherming.

Voorrang

Een van de manieren om het werk aantrekkelijker te maken, en daarmee meer personeel te behouden, is het verbeteren van de beschikbaarheid van jeugdzorg. De onlangs door het kabinet voorgestelde voorrangsregeling voor kinderen met een jeugdbeschermingsmaatregel juicht Verkuijlen toe, al vindt hij het plan nu wel nog te vrijblijvend.

Uithuisplaatsingen

Volgens Songül Mutluer (PvdA) mag zo’n voorrangsregeling niet te lang duren, omdat het ten koste kan gaan van de vrijwillige jeugdzorg. ‘Als die te lang wordt uitgesteld, kan dat ook weer zorgen voor problemen.’ Andere Kamerleden waren bang dat de regeling mogelijk zal leiden tot een stijging van het aantal jeugdbeschermingsmaatregelen, zoals uithuisplaatsingen.

Rekensom

De FNV, die al sinds 10 oktober actie voert voor betere werkomstandigheden, wil er vooral veel meer jeugdbeschermers bij, in totaal 5000. Alleen zo kan volgens de vakbond de hoge werkdruk structureel omlaag. Weerwind maakte tijdens het debat echter een heel andere rekensom. Hij gaat uit van het aantal vacatures dat de sector op dit moment telt: ongeveer 250.  Volgens hem kunnen er nu al 100 mensen worden aangenomen dankzij de extra bijdrage van 10 miljoen die het rijk in december gaat overmaken. En met hetzelfde bedrag dat ook volgend  naar de jeugdbescherming gaat, weer 100 werknemers. En dan, zo lijkt de minister te redeneren, is het probleem al bijna opgelost. Volgens veel Kamerleden gaat daarmee de hoge werkdruk in de jeugdbescherming echter helemaal niet omlaag. 

Vergezichten

Ook de rest van het debat verliep volgens herkenbare patronen: de minister schetste vergezichten en herhaalde daarnaast keer op keer wat het rijk nu al doet om de problemen in de jeugdbescherming op te lossen, zoals de voorrangsregeling, extra geld voor wijkteams en proeftuinen en de in totaal 40 miljoen euro tot en met 2025 voor extra jeugdbeschermers.

Gemeenten

 En de Kamer bleef herhalen dat de acute problemen daarmee niet zijn opgelost. Dat er nu landelijke tarieven moeten komen, dat de werkdruk nu omlaag moet. En dat deze belangrijke maatregelen niet afhankelijk mogen zijn van gemeenten. ‘Waarom zegt de minister niet gewoon: per 1 januari zijn er reële landelijke tarieven in de jeugdbescherming?’, zei Mutluer. ‘Gemeenten geven ook aan dat ze doen wat ze kunnen, en hebben bovendien te maken met enorme bezuinigingen.’

Berenjacht

Aan het begin van het debat hield Verkuijlen nog hoopvol een kinderboek omhoog met de titel We gaan op berenjacht. De beer, zo zei hij, dat is de crisis in de jeugdbescherming. ‘Daar moeten we niet omheen maar dwars doorheen.’ Na afloop van het debat was iedereen het er over eens dat dit - weer - niet was gelukt. Op 1 december zal het debat worden vervolgd.