sociaal / Partnerbijdrage

Gemeentelijke sportbedrijven en de Wet markt en overheid

Hoe zit dat ook alweer?

12 september 2022
Wet markt en overheid

In veel gemeenten zijn geprivatiseerde sportbedrijven aanwezig voor de lokale sportvoorziening. Deze sportbedrijven zijn dan in volledig private handen, of zijn een vennootschap waarvan de gemeente enig aandeelhouder of toezichthouder is. Deze sportbedrijven vervullen een maatschappelijke functie – al dan niet aangewezen met een besluit van algemeen belang - waarvoor zij vaak een exploitatiebijdrage ontvangen. Op de verhuur van sportaccommodaties door de overheid of overheidsbedrijven aan derden is de Wet markt en overheid van toepassing. Recent wees het College van Beroep voor het bedrijfsleven twee uitspraken over de voorwaarden voor het verlenen van exploitatiebijdragen aan sportbedrijven en de eisen aan besluiten van algemeen belang in het kader van de Wet markt en overheid. Hoe zit dat ook alweer?

Wet markt en overheid

De Wet markt en overheid verplicht overheden en overheidsbedrijven die economische activiteiten verrichten vier gedragsnormen na te leven:

  • doorberekenen van integrale kosten;
  • verbod van bevoordeling van overheidsbedrijven;
  • verbod op gebruik van gegevens verkregen in de overheidstaak voor het verrichten van economische activiteiten, waarover private partijen niet kunnen beschikken; én
  • verplichte scheiding van publieke bevoegdheden en betrokkenheid bij de uitvoering van economische activiteiten.

Waar ging deze zaak over?

Een gemeente had een multifunctionele sportaccommodatie die zij verhuurde aan een private exploitant. De exploitant heeft de grond inclusief de multifunctionele accommodatie later gekocht. De exploitant heeft aangegeven op termijn de exploitatie van de sportaccommodatie te willen beëindigen. De gemeente en de exploitant komen overeen dat op het gekochte perceel woningbouw mag worden gerealiseerd. Daarnaast betaalt de gemeente voor de bouw van een nieuwe multifunctionele accommodatie. De zittende exploitant en de gemeente sluiten hiervoor een samenwerkingsovereenkomst en een huur, beheer en exploitatie-overeenkomst. De Autoriteit Consument en Markt (“ACM”) stelt dat de exploitatie een economische activiteit is, waarvoor de integrale kosten moeten worden doorberekend. Ook de bouwkosten die de gemeente (deels) voor haar rekening neemt, moeten worden meegerekend om de realiteit van de integrale kosten door te berekenen. De gemeente en de exploitant zijn het daar niet mee eens. Ten eerste zou de verhuur/exploitatie van de nieuwe accommodatie geen economische activiteit zijn. Ten tweede zou de ACM de integrale kosten verkeerd hebben berekend. Ten derde zou de verhuur uitgezonderd zijn van de integrale kostendoorberekening nu daar een algemeen belangbesluit voor is vastgesteld.

De rechter gaat niet mee in de argumenten van de gemeente. Verhuur van vastgoed is een economische activiteit, ongeacht de aard van de verhuur. De exploitatiebijdragen en afspraken tussen de gemeente en de exploitant zorgen ervoor dat de integrale kosten onvoldoende zijn doorberekend. Van de integrale kostendoorberekening kan in een aantal gevallen worden afgezien. Een voorbeeld daarvan is wanneer een algemeen belangbesluit is genomen door de gemeenteraad, zoals in dit geval. De rechter heeft dit algemeen belangbesluit beoordeeld en komt tot de conclusie dat het besluit onvoldoende is gemotiveerd. Zo is de raad niet ingegaan op de noodzaak van het algemeen belangbesluit, de proportionaliteit van het besluit en de positie van andere (potentiële) exploitanten van sportaccommodaties.

Enige aandachtspunten

Vooralsnog is de vaststelling van een algemeen belangbesluit een discretionaire bevoegdheid van de gemeenteraad. De gemeenteraad weet als volksvertegenwoordiging immers zelf welke faciliteiten op haar grondgebied nodig zijn in het kader van het algemeen belang. Op dit moment ligt een wetsvoorstel voor de wijziging van de Wet markt en overheid ter behandeling bij de Tweede Kamer*. De wetswijziging zal leiden tot verzwaarde motiveringseisen bij een algemeen belangbesluit. Een algemeen belangbesluit zal moeten voldoen aan alle vereisten van de Algemene wet bestuursrecht. Dit zijn naast het motiverings- en transparantiebeginsel, ook toetsing aan de beginselen van zorgvuldigheid en evenredigheid.

Als u vragen heeft over de bekostiging van sportbedrijven of de exploitatie van maatschappelijk vastgoed, neem dan contact op met uw specialisten van BDO.

*Kamerstukken II, 2021/22, 35985, nr. 2

Contact: 


Kennan Williams
Senior Jurist BDO Legal
BDO utrecht

Plaats als eerste een reactie

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.