Strop provincies door schonere auto

Voor het tweede jaar op rij halveert het kabinet Balkenende IV in 2009 de motorrijtuigenbelasting (MRB) voor auto’s die minder CO2 en fijnstof uitstoten. Niet alleen de Belastingdienst ontvangt door deze maatregel minder inkomsten, ook de provincies lopen geld mis. Een deel van de motorrijtuigenbelasting gaat immers hun richting uit doordat zij opcenten heffen bovenop het rijkstarief van de MRB. Opcenten zijn voor de meeste provincies hun belangrijkste bron van inkomsten – zo’n veertig procent van de totale baten.

In 2008, het jaar waarin de bezitters van na 2005 geproduceerde schone auto’s hun motorrijtuigenbelasting voor het eerst zagen gehalveerd, kostte het de provincies naar schatting vier miljoen euro. Door de nieuwe aangekondigde halvering van de belasting voor het gebruik, verwachten de verzamelde provincies volgend jaar de inkomstenderving te zien groeien tot tien miljoen euro. Becijferd is dat in 2012 de verliespost is opgelopen tot 25 miljoen euro.

Geen compensatie

Hoewel provincies voor de inkomstenderving weliswaar niet worden gecompenseerd door het rijk, kiezen ze er voor niet aan de bel te trekken. ‘We accepteren dat er minder opbrengsten zijn. Op zich is de inkomstenderving redelijk beperkt’, zegt financieel specialist Ronald Frederiksz van het Interprovinciaal Overleg (IPO). Met het rijk is wel afgesproken dat provincies in dit specifieke geval de opbrengstderving mogen vereffenen door de lasten te verhogen. Dat is een uitzondering op het gesloten bestuursakkoord tussen rijk en provincies, waarin juist was vastgelegd dat de opcenten de lopende collegeperiode niet meer mogen worden verhoogd dan bij het sluiten van de coalitieakkoorden in 2007 was overeengekomen. Het rijk wil met deze afspraak voorkomen dat provincies de door het rijk opgelegde vermogingsafroming van 800 miljoen euro op de burgers gaan verhalen.

Autonome groei

Het IPO verwacht overigens dat er weinig provincies zullen zijn die gebruik maken van de uitzondering de opcententarieven te verhogen. De verwachte autonome groei van het wagenpark levert de provincies per jaar sowieso 35 miljoen euro extra aan opcenten op. Door tariefstijgingen is de extra opbrengst een meervoud daarvan. Zo steeg de opbrengst in 2008 met 104 miljoen euro tot een totaalbedrag van 1,242 miljard euro. Dat is een stijging van 9,1 procent ten opzichte van het vorige jaar.

Opbrengsten provinciale opcenten motorrijtuigenbelasting (in miljoenen euro’s)

2005: 1027
2006: 1119
2007: 1138
2008: 1242

Bron: Rijksbegroting BZK