Rekenkamer: maatregelen EU onvoldoende voor klimaat

Met de huidige maatregelen gaat de Europese Unie haar eigen klimaat- en energiedoelstellingen voor 2030 niet halen, waarschuwt de Europese Rekenkamer. Dat de EU haar doelen voor 2020 wel haalde, was voor een belangrijk deel te danken aan externe factoren. ‘De doelen voor 2030 zijn veel ambitieuzer, maar we zien onvoldoende bewijs dat de EU de nodige maatregelen hiervoor neemt’, legt een van de controleurs van de uitgaven van de EU uit.

Hernieuwbare energie

In 2030 wil de Europese Unie 55 procent minder broeikasgassen uitstoten dan in 1990. In 2021 bleef de uitstoot echter nog steken op zo'n 30 procent minder dan in 1990. Ook wil de EU aan het einde van dit decennium dat de energie bij voorkeur voor 45 procent uit hernieuwbare energie bestaat. Dat percentage zat afgelopen jaar op ongeveer 22 procent.

Verbetering noodzakelijk

De EU heeft te weinig inzicht in hoe het is gelukt om de doelen voor 2020 wel te halen, signaleert de rekenkamer. Hoe groot het effect was van bijvoorbeeld de financiële crisis in 2009 en de coronapandemie in 2020 is daarom onduidelijk. Volgens de Europese toezichthouder is verbetering noodzakelijk om te kunnen bepalen wat daadwerkelijk een prestatie was van de EU-lidstaten en wat niet. Dat kan ook meer duidelijkheid bieden over of de doelstellingen voor 2030 haalbaar zijn.

1 biljoen per jaar nodig

Ook bestaan er zorgen of er voldoende geld beschikbaar is voor klimaatactie. De komende jaren geeft de EU volgens de begroting ongeveer 87 miljard euro per jaar uit aan klimaatactie. Dat is minder dan 10 procent van de totale investeringen die nodig zijn, signaleert de Europese Rekenkamer. Naar schatting komt het werkelijke bedrag uit op zo'n 1 biljoen euro per jaar. De rest van het bedrag moet uit andere fondsen komen, maar het is niet duidelijk of dit geld ook daadwerkelijk geïnvesteerd wordt.

Transparantie ontbreekt

De toezichthouder concludeert dat transparantie op veel punten ontbreekt. Zo hebben sommige EU-lidstaten, waaronder Nederland, bijvoorbeeld hun streefcijfer voor het aandeel in hernieuwbare energie niet gehaald. Nederland kocht in 2020 voor tussen de 100 en 200 miljoen euro aan duurzame energie in Denemarken om het doel van 14 procent alsnog te halen. De Rekenkamer wijst erop dat het niet duidelijk is welke prijs lidstaten voor dit soort middelen betaalden. Of het dus daadwerkelijk goedkoper was om duurzame energie in te kopen in plaats van zelf het doel te bereiken, is daarom ook niet te beoordelen.