Veel ruzie over omgevingsdienst

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Inter Provinciaal Overleg (IPO) verschillen van mening over de vraag in welke mate zij zich moeten verzetten tegen een in het regeerakkoord opgenomen ‘efficiencykorting’ van 100 miljoen euro. Het kabinet wil deze korting , gebaseerd op de zogeheten ‘brede heroverwegingen’ uit april 2010, ten laste laten komen van het ‘Provincie- en/of Gemeentefonds’.

Het IPO vindt de aangekondigde bezuiniging ‘onhandig’, maar voor de provinciekoepel is het ‘geen breekpunt’. De VNG vindt de korting echter ‘onacceptabel’, blijkt uit het verslag van een vorige week gehouden vergadering van het zogeheten VNG RUD Platform. Hierbij was het IPO aanwezig, evenals diverse milieudiensten. Intussen hebben diverse gemeenten lopende gesprekken over omgevingsdiensten om financiële redenen opgeschort of beëindigd. De besprekingen in de regio Haaglanden liggen stil, omdat het stadsbestuur van Den Haag pas wil verder praten als de door het kabinet ingeboekte bezuiniging van tafel is.

In de provincie Flevoland zijn drie van de zes gemeenten uit de onderhandelingen gestapt omdat dat zij ‘voor de kosten moeten opdraaien’. Het gaat om Urk, Noordoostpolder en Dronten. De provincie praat nu verder met de overige drie gemeenten. Tijdens de genoemde vergadering van het VNG RUD Platform gaven deelnemers aan de vergadering een overzicht van de stand van zaken in de verschillende provincies. Hieruit bleek dat de strijd niet alleen over geld gaat, maar ook over de spreekwoordelijke poppetjes. Zo wil de provincie Zuid-Holland de directeur leveren voor de Milieudienst Midden- Holland in Gouda. Omdat de milieudienst al een directeur heeft, verzet zij zich hiertegen.

De provincie overweegt haar milieutaken voor dit gebied nu onder te brengen bij de Milieudienst West- Holland in Leiden. De milieudiensten houden er rekening mee dat de provincie uit is op samenvoeging van de twee organisaties, die beide in de veiligheidsregio Hollands-Midden liggen, tot één omgevingsdienst.

Omgevings- of regionale uitvoeringsdiensten (rud’s) moeten zich gaan bezighouden milieutaken van gemeenten, provincies en Rijk. Het gaat om vergunningverlening, handhaving en toezicht. Duizenden ambtenaren veranderen hierdoor van werkgever en/of van werkplek. Staatssecretaris Atsma (Infrastructuur en Milieu, CDA) kondigde vorige week aan dat hij zo nodig via wettelijke maatregelen ingrijpt, als in juni blijkt dat provincies en gemeenten onvoldoende zijn gevorderd met hun plannen. Eerder is afgesproken dat de rud’s per 1 januari 2012 moeten draaien, maar dit wordt vrijwel nergens gehaald.   

Stand van zaken in de provincies

Flevoland
Urk, Noordoostpolder en Dronten zijn uit het provinciebrede overleg gestapt en laten een ‘netwerkachtige constructie à la Overijssel’ onderzoeken. Hierbij ontstaat alleen virtueel één organisatie. Het provinciebestuur praat verder met Almere, Zeewolde en Lelystad. De Gooi- en Vechtstreek voelt vooralsnog niet voor een gezamenlijke omgevingsdienst met Flevoland.

Groningen
Binnenkort besluitvorming. Er wordt onder meer gedacht aan één dienst met meer vestigingen.

Zuid-Holland
Zuid-Holland Zuid draait. DCMR loopt goed. Milieudienst West- Holland lijkt 1 januari 2012 als omgevingsdienst te kunnen gaan draaien. Milieudienst Midden- Holland heeft een conflict met de provincie over de vraag wie directeur moet worden (zie elders op deze pagina). Haaglanden ligt stil; Den Haag wil niet verder door aangekondigde rijksbezuiniging.

Zeeland
De provincie hoopt dat er één omgevingsdienst kan komen, mogelijk met drie dependances. Onderzoek daarnaar loopt, nadat eerder een patstelling was ontstaan tussen gemeenten en provincie, waarbij het waterschap heeft moeten bemiddelen. De Bevelandse gemeenten vormen per 1 januari een eigen uitvoeringsdienst, waarbij de gemeenten al hun Wabo-taken inbrengen.

Noord-Brabant
In Brabant-Noord zijn alle 21 gemeenten ambtelijk akkoord met de vorming van een rud. Daarnaast wordt de regionale milieudienst in Cuijk een ‘uitvoeringsstation’, en zo’n station komt er ook bij ’s-Hertogenbosch. De medewerkers komen per 1 januari 2013 in dienst van een van beide uitvoeringsstations.

Friesland
In Friesland zijn nauwelijks vorderingen gemaakt. Het is nog volstrekt onduidelijk hoe het in deze provincie verder gaat.

Overijssel
De regio’s IJsselland en Twente werken aan de vorming van twee afzonderlijke rud’s, waarbij ‘zeer waarschijnlijk’ alle Wabo-taken worden ondergebracht. Twente maakt school met haar model voor een ‘netwerk-rud’, waarbij ambtenaren vanaf hun huidige werkplek kunnen blijven werken. Als dit onhaalbaar blijkt, komt er alsnog een ‘fysieke’ dienst.

Noord-Holland
Gesprekken lopen. Milieudiensten overwegen samenwerking voor specialistische taken.

Utrecht
De milieudiensten willen rud’s worden. Niet alle gemeenten zijn het hiermee eens. Er loopt een onderzoek naar één of drie omgevingsdiensten. Utrecht en Amersfoort voelen vooralsnog weinig voor samenwerking in een rud.

Gelderland
Gelderland werkt aan zeven rud’s. Dat zijn de huidige Wgr-regio’s.

Limburg
Nog geen vorderingen. Gemeenten vinden dat de provincie de boel ‘verstiert’ door zich afzijdig te houden.

Drenthe
Nadat gesprekken over de vorming van een provinciebrede rud zijn stukgelopen, worden de onderhandelingen nu voortgezet onder leiding van een externe regisseur.