Purmerend worstelt met nieuwe warmte

Purmerend probeert de jarenzestigwijk Overwhere-Zuid van het gas af te krijgen. Mits meer dan de helft van de 95 huiseigenaren meedoet, betaalt de gemeente hun kosten. Binnenlands Bestuur volgt de ontwikkeling.

Eclatant succes

‘Ik denk dat we inmiddels 75 procent van de intentieverklaringen binnen hebben’, verklapt Purmerends programmamanager duurzaamheid Jaspert Verplanke maar meteen. ‘Voor ons is dat echt een eclatant succes. Van zo veel enthousiasme van de bewoners hadden we alleen maar kunnen dromen. Ook vanuit de raad kregen we daarvoor veel complimenten.’

Koopwoningen
Al stribbelde diezelfde raad nog even tegen toen die zich eind juni in haar nieuwe samenstelling nogmaals over de pilot moest buigen. ‘Een aantal partijen kwam met de vraag waarom de burger geen bijdrage aan de transitiekosten kon leveren. Het ging hier tenslotte om koopwoningen.’ Maar uiteindelijk stemde de meerderheid toch in met verlenging van de pilot.

Rauwe realiteit
‘Dus zijn we nu in business’, zegt Verplanke. ’En dat betekent nogal wat. Soms, zeg ik maar eerlijk, is het als ambtenaar ook heel prettig om iets niet te krijgen. Dan kun je in een stil hoekje gaan zitten en huilie-huilie-gedrag gaan vertonen. Nu was het plan aanvaard, hadden we een groot deel van de bewoners mee en moesten we het allemaal gaan doen. We realiseerden ons meteen: dit is een zware verantwoordelijkheid. Want niet alleen de bewoners kijken ons op de vingers, ook de coalitie, de buurgemeenten, de pers het ministerie en vele andere gemeenten. Tot dan toe was het allemaal planvorming, papier, nu begon de rauwe realiteit.’

Terra incognita
Eerst maar eens die kosten. ‘Het eerder op basis van referentiewoningen in de wijk  ingeschatte bedrag van 5.000 euro bleek niet toereikend. Om het aardgas af te koppelen  en 95 procent van de huizen aan te sluiten op een warmtenet, bleek gemiddeld zo’n 6.500 euro nodig. Tel daar een stevige post onvoorzien bij op en je zit op 8.000 euro. We betreden in deze pilot terra incognita. De afzonderlijke activiteiten zijn bekend. Maar de samenhang is bij woningen in particulier bezit in een jaren zestigwijk nog nooit gedaan.’ 

Goeie mensen
En wie moest de renovatie in de huizen daadwerkelijk gaan uitvoeren? Verplanke: ‘Wij dachten aanvankelijk dat de eigenaren dit zelf zouden regelen. Maar uit huisbezoeken bleek al snel dat de bewoners verwachten dat de gemeente de technische en bouwkundige aanpassingen in hun woning zou gaan organiseren. En je wilt ook goeie mensen in huis halen, niet de beunhazen – als je met de huidige bouwhausse al een aannemer kunt vinden. Toen is het idee geboren om het voor alle deelnemers in collectiviteit dit  thema op  te pakken, met de gemeente als opdrachtgever.’

Nieuwe problemen
Daarmee ontzorgde de gemeente Purmerend de buurtbewoners, maar kreeg ze er zelf weer nieuwe problemen bij. ‘Als we dit collectief doen, dan moet het project worden aanbesteed. Dat betekent voor de burgers ook dat het niet langer vrijblijvend is. Als je ‘ja’ zegt, doe je mee voor het volledige pakket. Je kunt niet voor de aansluiting van het water een goedkoper vriendje inzetten, of zelf gaan knutselen. We dubben nog hoe ver we gaan. Of we bijvoorbeeld de vervanging van de kookplaten er ook in meenemen. Maar hoe dan ook zal er voor de bewoners die meedoen geen keuzevrijheid zijn in de keuze van installateurs.’

Sociale druk
Eind dit jaar gaat volgens planning de eerste schop de grond in. Meer uitstel kan de rioolvervanging in Overwhere-Zuid niet verdragen. Verplanke hoopt dat tegen die tijd alle 95 huiseigenaren de intentieverklaring hebben ondertekend. ‘Je ziet dat de sociale druk binnen de wijk ook een rol begint te spelen.’ Als voorbeeld noemt hij een aantal mensen van Aziatische afkomst met een buurtwinkel. ‘Die worden erover bijgepraat door hun buren. Wat je als gemeente niet lukt, kan dat ineens wel. Ze willen geen hindernis vormen voor dit project en gaan alsnog overstag.’

Lees het hele verhaal over hoe Purmerend van het gas afgaat deze week in BB16 (inlog) 

Absurdistische situatie
Maar Verplanke maakt zich geen illusies: ‘Er is nog steeds een aantal bewoners dat absoluut niet mee wil. Ze zeggen: 2050, dat is zo ver weg, dat gas zal mijn tijd nog wel duren.’ Wat kan de gemeente dan nog doen? ‘Als de straat voor het riool wordt opengegooid, kloppen we nog eens bij die mensen aan en gooien al onze charmes in de strijd. Lukt het nog steeds niet, dan houdt het op. Dan blijven die mensen dus gewoon op het aardgas. Dan krijgen we de absurdistische situatie dat de netbeheerder voor een beperkt aantal mensen een enorme investering moet doen in het gasnetwerk. En dat voor een korte periode waarvan ze weten dat de afschrijvingskosten nooit zullen worden gehaald. Dat is de prijs die we moeten betalen zolang het in de wetgeving nog niet is geregeld dat de gasaansluitplicht wordt vervangen door een warmterecht.’