Plan tegen droogte: ‘Leg duizend meren aan’

Vrijwel overal in Europa wordt het steeds droger. In Italië piept en kraakt het vrijwel overal, met name door het gebruik van oude waterleidingen. Soms stammen die nog uit de Romeinse tijd.

In Italië neemt de frequentie van de watercrises toe. In de Marche zijn de waterbassins gedaald tot ongeveer 43 miljoen kubieke meter. Zelfs de grootste reservoirs in het noorden van Italië – die water leveren aan de Povlakte, producent van een derde van de nationale agro-voedingsmiddelenindustrie – zitten in de problemen. Het Lago Maggiore is slechts voor 20 procent vol.

Irritatie

De waternood in het zuiden, in Irpinia, dwong Alto Calore Servizi SpA, het lokale bedrijf dat water distribueert naar 125 gemeenten, om de watervoorziening in verschillende steden stop te zetten deze zomer. De aandeelhouders van het bedrijf zijn 95 gemeenten in de provincie Avellino, 31 gemeenten in de provincie Benevento en het provinciaal bestuur van Avellino. ‘De situatie is nu onhoudbaar’, zegt burgemeester Costantino Giordano, ‘Ik heb de prefect van Avellino geschreven onmiddellijk te vragen om een rondetafelgesprek met Alto Calore Servizi. Dit om een tastbare oplossing te vinden voor een probleem dat al te lang op onze schouders rust. De continue waterstoringen zijn niet langer acceptabel, vooral midden augustus en tijdens de Covid-19-noodtoestand.’

Bureaucratie

De inwoners van Monteforte Irpino zijn geïrriteerd. Al acht jaar lang hebben ze te kampen met voortdurende wateronderbrekingen tijdens de zomers, soms gedurende de hele dag. In de zomer had de stad van tien uur ‘s avonds tot zes uur ’s morgens geen water. De distributienetwerken en tanks zijn oud: de meeste dateren uit de jaren ‘50 en ‘60 van de vorige eeuw, toen de vraag naar water per hoofd van de bevolking ongeveer 150 liter per persoon per dag bedroeg. Momenteel is de vraag ongeveer 350 tot 400 liter per persoon per dag.

‘Rationalisatie en wederopbouw-interventies zijn noodzakelijk’, antwoordt Michelangelo Ciarcia, de nummer één van Alto Calore. ‘Deze werken zijn de verantwoordelijkheid van de gemeenten, die als eigenaars aan de lat staan voor het onderhoud van de faciliteiten. Bovendien vergt dit soort werk vele jaren.’ De reden? De bureaucratie.

Breuken

De burgemeester van Naro (Sicilië) stuurde een brief aan de Italiaanse premier Conte. Burgemeester Maria Grazia Brandara legt uit: ‘Ik ga samen met mijn medeburgers de strijd aan voor de bescherming van onze vitale hulpbron. Ik heb premier Conte een brief geschreven waarin ik hem uitnodig om naar Naro te komen en persoonlijk de kritieken van de waterdistributie te bekijken. We kunnen niet over toerisme praten voordat we het leven van de bewoners waardig hebben gemaakt. In 2020 moet het water niet meer met een druppelaar worden toegediend vanwege een verouderd netwerk. We kunnen niet accepteren dat dit een praktijk is en worden onderworpen aan privatisering. Water moet weer openbaar worden, van goede kwaliteit en vooral tegen een goede prijs.’

Mentaliteitsverandering

De droogte brengt een fout aan het licht in Italië, dat is veroordeeld tot het betalen van 476 miljoen euro per jaar voor schendingen van de waternetten van de EU, een bedrag dat zou kunnen worden geïnvesteerd in de aanpassing van de zuiveringsnetten en pijpleidingen, waarvan vele dateren uit de Romeinse tijd, tweeduizend jaar geleden.

‘In een regenachtig land als Italië, waar door infrastructurele tekortkomingen de grond slechts 11 procent van het regenwater opneemt, is een mentaliteitsverandering nodig op het gebied van preventie’, aldus de voorzitter van de nationale federatie van kwekers, Ettore Prandini. Hij benadrukt dat het voortdurend achter de feiten aanlopen van noodsituaties door middel van structurele maatregelen moet worden vermeden. ‘Daarom’, zegt Prandini, ‘hebben we de aanleg van een netwerk van ongeveer duizend meren in het middengebergte bedacht. Deze zullen zonder beton worden aangelegd en worden gebruikt voor het verzamelen van water dat op een rationele manier wordt gedistribueerd, in de eerste plaats naar de burgers, vervolgens naar de industrie en de landbouw.’

Lees het volledige artikel in de serie over droogte in Binnenlands Bestuur nr. 20 van deze week