Nieuw uitstel Omgevingswet onafwendbaar

Formeel moeten de decentrale koepels en de Eerste Kamer er nog in mei over besluiten, maar alles wijst op nieuw uitstel van de invoering van de Omgevingswet. In haar Kamerbrief noemt minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) al twee alternatieve invoeringsdata: 1 april of 1 juli 2022.  

Gedaald

Opvallend is dat het percentage gemeenten dat denkt tijdig gereed te zijn voor de invoering van de wet per 1 januari 2022 het afgelopen half jaar is gedaald. Dat blijkt uit de door Ollongren naar de Kamer  meegestuurde monitor invoering Omgevingswet. Slechts 20 procent van de gemeenten heeft er vertrouwen in dat ze met de huidige aanpak en inspanningen op tijd klaar zijn. Nog eens 40 procent verwacht dat te redden door een tandje bij te zetten. Maar ruim 20 procent is op 1 januari 2022 geheid niet klaar. En de overige 19 procent heeft de vraag oningevuld gelaten.

Externe factoren
‘De verwachting was dat het vertrouwen zou toenemen naarmate gemeenten verder zouden komen in het proces’, wordt in de monitor gesteld. ‘Dit lijkt niet het geval te zijn. De interpretatie van de vertrouwensvraag is mogelijk beïnvloed door externe factoren zoals de ontwikkelingen bij DSO-LV en softwareleveranciers.’

Onvoldoende zicht
Op 21 april staken het Interprovinciaal Overleg (IPO), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de Unie van Waterschappen en  minister Ollongren al de koppen over de kwestie bij elkaar. Tot een gezamenlijk besluit over de geplande invoeringsdatum kwam het toen niet. Er was onder meer nog onvoldoende zicht of geplande tijdelijke alternatieven voor het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO) beschikbaar zijn. Het ontbreken daarvan mag de noodzakelijke woningbouw niet in de weg zetten.  

Nieuwbouwplannen
Tijdens een volgend bestuurlijk overleg, half mei, wordt daar verder over gesproken. Het feit dat Ollongren nu al met alternatieve invoeringsdata naar buiten treedt, wijst erop dat  nieuw uitstel in de lucht hangt. Deze week bleek uit naar de NRC uitgelekte notities dat de grote steden vrezen dat hun nieuwbouwplannen met een gebrekkig digitaal stelsel vastlopen.

Financiën
Naast het DSO vormen de financiën een tweede knelpunt voor gemeenten. Een consultatie onder honderd gemeenten brengt aan het licht dat de invoeringskosten van de Omgevingswet ‘veel hoger zijn dan eerder werd verwacht’. Aanvankelijk zou hierover pas na een jaar na invoering van de wet de balans worden opgemaakt. Gemeenten willen - gezien hun huidige, vaak wankele financiële positie - in 2022 al meteen 150 miljoen euro compensatie. Ook de waterschappen vrezen meer geld kwijt te zijn aan invoeringskosten. Bij de provincies is het beeld gunstiger.