Monitor PBL: Natuur blijft in Nederland zorgenkindje

Nederland heeft de meeste doelen gehaald op het gebied van economie en mobiliteit. Maar intussen bleef het natuurherstel achter, steeg het aantal verkeersongevallen en nam ook de woningbouw in nationale landschappen meer dan evenredig toe.

Tweejaarlijkse monitor

Dat blijkt uit de nieuwe Monitor Infrastructuur en Ruimte 2018, die tweejaarlijks door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) wordt samengesteld. Het is ook meteen de laatste monitor in deze vorm. De volgende editie reflecteert op de doelen uit de Nationale Omgevingsvisie (NOVI), die begin volgend jaar wordt gepresenteerd.

Doelstellingen gehaald
Het planbureau concludeert dat de doelstellingen uit de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) grotendeels zijn gehaald. De concurrentiekracht van de stedelijke regio’s werd de afgelopen jaren versterkt. Het aanbod van de infrastructuur is vergroot en het autosnelwegennet werd zodanig uitgebreid dat de verkeerscongestie, ondanks de voortschrijdende bevolkingsgroei, in de periode 2000-2016 niet is toegenomen.

Ver achter bij hernieuwbare energie
Maar in de monitor wordt ook de keerzijde aangehaald: dat Nederland veel doelen op het gebied van duurzaamheid, natuur en water niet haalt. Het gaat dan om hernieuwbare energie, waterveiligheid, natuur en om natuurgerichte milieu- en waterdoelen. ‘Nederland is van alle Europese landen het verst verwijderd van de Europees afgesproken doelstelling voor hernieuwbare energie.’ Het aandeel van 14 procent duurzaam in de totale energieopwekking in 2020 is volgens het PBL nog ‘ver van doel’. Hetzelfde oordeel velt het PBL over de windenergie op land en op zee.

Ladder duurzame verstedelijking
Het PBL constateert dat de Ladder voor duurzame verstedelijking inmiddels gemeengoed is geworden bij de totstandkoming van bestemmingsplannen. Waar die ladder in de periode 2012-2014 in slechts een kwart van de bestemmingsplannen werd gebruikt, steeg dat tot 94 procent in de afgelopen twee jaar. De ladder moet ervoor zorgen dat verdere verstedelijking vooral in bestaand stedelijk gebied plaatsvindt. Toch stelde het planbureau ook vast dat er de laatste jaren relatief veel is gebouwd in de voormalige (open) nationale landschappen. Dat was met name in Winterswijk, Gelderse Poort en Arkemheen-Eemland het geval.

Natuur onder druk
De meeste rode uitroeptekens plaatste het PBL echter in de categorie ‘overleven flora en fauna’. Met bedreigde plant- en diersoorten gaat het in Nederland bepaald nog niet beter. ‘De stijging in zowel het aantal bedreigde soorten als de mate van bedreiging in 2017 laat zien dat eerder licht herstel nog niet bestendig is.’ En: ‘Driekwart van de Europees beschermde soorten (en bijna alle habitattypen) hebben een zeer ongunstige tot matig ongunstige staat van instandhouding.’ Ook wordt geconcludeerd dat ‘de milieukwaliteit van leefgebieden voor veel soorten nog onvoldoende is’ en mist de ruimtelijke samenhang binnen het natuurnetwerk. Sterker: ‘De ontsnippering is ver van doel.’

Meer verkeersslachtoffers
Verder is het PBL kritisch over het aantal verkeersslachtoffers. ‘Het aantal verkeersdoden neemt weer toe.’ Ook is het aantal ernstig verkeersgewonden nog steeds veel te hoog, niet alleen op de autowegen maar ook op te water. Tot slot mengt het PBL zich nog in het Schipholdebat. Het planbureau concludeert dat het aantal mensen dat in 2016 last had van ernstige geluidshinder rondom Schiphol ongeveer 30 procent groter is dan in 2004. ‘Door de toename van het aantal inwoners door woningbouw komt hier nog 20 procent bij en is de totale toename van de ernstige hinder bijna 50 procent.’

Lees hier de hele monitor.