Gemeentelijk vervoer blijft vervuilen

Gemeenten kopen nog volop vervuilend vervoer in. Slechts één op de zes aanbestedingen scoorde het afgelopen jaar op duurzaamheid een voldoende. Amper 6 procent voldoet aan de landelijke criteria. 

Alleen maar minder duurzaam

Dat blijkt uit de jongste benchmark ‘Duurzaam inkopen van vervoer’ van Natuur & Milieu en PitPoint. Daarin waarin de gemeentelijke aanbestedingen in de periode juni 2017 tot en met juni 2018 tegen het licht gehouden. Het rijk en de decentrale overheden spraken eerder af om vanaf 2015 volledig duurzaam in te kopen. Hoewel de gemeenten sindsdien volop ambities op dit punt uitspreken, blijkt de praktijk anders. Bij het contractvervoer wordt alleen maar minder duurzaam ingekocht en bij de  huisvuilwagens moet de verduurzaming nog beginnen: van de 127 aangeschafte wagens voldeed geen enkele aan de norm.

Doorbraak nodig 
‘Het is duidelijk dat een doorbraak nodig is’, stelt directeur Marjolein Demmers van Natuur & Milieu. ‘Het lukt de gemeenten niet om de ambities te vertalen naar concrete inkoopeisen. Het ontbreekt ze vaak aan kennis, capaciteit en prioriteit. Positief is dat er sinds kort een bestuursakkoord is tussen 49 gemeenten voor het duurzaam inkopen van Wmo-vervoer. Deze aanpak heeft in het verleden ook goed gewerkt voor busvervoer. Dit verdient opschaling naar alle vormen van vervoer en naar veel meer gemeenten. De rijksoverheid zou dit dan ook moeten aanjagen en ondersteunen.'

Positieve trendbreuk
Alleen bij de gemeentelijke dienstauto’s tekent zich een positieve trendbreuk af. Het aantal volledig   elektrische auto’s dat door gemeenten werd aanbesteed, verdubbelde het afgelopen jaar van 71 tot 135. Maar omdat het, afgezet tegen het contractvervoer, gaat om relatief bescheiden aantallen zet dat voor het verbeteren van de luchtkwaliteit nog weinig zoden aan de dijk.

Elektrisch minder geëist
Het aantal aanbestedingen bij het contractvervoer waarbij elektrische voertuigen werden geëist of gevraagd, daalde het afgelopen jaar met 10 procent. Ook een verplichte CO2-norm of voorgeschreven energielabel kwam minder voor. Opmerkelijk, vindt Natuur & Milieu, omdat juist kwetsbare groepen als kinderen, zieken en ouderen van dit type vervoer gebruik maken.

Gemiste kans
Huisvuilwagens scoren van de drie onderzochte categorieën het slechtst. Geen enkele gemeente vraagt hier naar alternatieve brandstoffen (cng, waterstof, elektrisch) of naar voertuigtechnologie. Een gemiste kans, vindt Natuur & Milieu. Juist dit type wagens rijdt vrijwel de hele dag door de stad rijden en moet daarbij veelvuldig stoppen en optrekken, wat zorgt voor veel luchtvervuiling.

Landelijke criteria
Om te bepalen wat duurzaam inkopen in de praktijk precies inhoudt, werd eerder door PIANOo (het expertisecentrum op het gebied van aanbesteden van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat) een reeks landelijke criteria opgesteld. Alleen de gemeenten Ameland (rapportcijfer 9,2 voor de inkoop van contractvervoer), Utrecht (9,0, dienstauto’s), Goeree-Overflakkee (7,0 contractvervoer) en zeven samenwerkende gemeenten in de regio Gorinchem (7,0, contractvervoer) voldeden afgelopen jaar aan die norm. Daartegenover staan ruim honderd gemeenten die daar niet in slaagden, waarvan het gros bij lange na niet. Zij scoren het cijfer 5 of lager.