Meer halen uit de AVV voor afvalstromen

Onlangs is de invoering van een afvalbeheerbijdrage op matrassen geregeld. Per jaar gaat dit om 1,2 miljoen matrassen met een geschat gewicht van dertigduizend ton per jaar. In vergelijking met de dik zeven miljoen ton per jaar aan afval dat wordt verbrand, is dit wellicht niet veel, maar het is een interessante stroom waar allerlei materialen uit te halen is.

Bovendien moeten we in 2050 volledig circulair zijn. Het feit dat deze afvalbeheerbijdrage algemeen verbindend is verklaard (AVV) is dus erg welkom.

Deze AVV is geldig voor bijna vier jaar. In de AVV staat dat het huidige recyclingspercentage van 35 procent wordt opgeschroefd naar 7 procent in 2028, met een stijgende bijdrage van 2,24 euro per matras in 2022  tot 8,65 euro in 2028. De aangesloten bedrijven streven na dat in 2024 90 procent van de materialen die uit de verwerkte matrassen worden gehaald, wordt afgezet op de markt als nuttig toegepaste recyclaten.  

Hoewel de inzameling van matrassen organisatorisch en financieel in de AVV wordt geregeld, is er nog nauwelijks aandacht besteed aan de recycling van het product zelf. Het woordje eco-design wordt maar één keer genoemd. Eco-design bevordert het beter recyclebaar maken van producten. Als er minder niet-giftige stoffen worden ingezet, dan zullen de materialen uit de recycling hoogwaardiger kunnen worden ingezet.

Momenteel wordt het purschuim, waar matrassen voor meer dan de helft uit bestaan, nog mechanisch laagwaardig gerecycled. Chemische recycling biedt uitkomst, maar dan moeten in het purschuim niet te veel andere stoffen zitten, want die kunnen de recycling lastiger maken. Het vastleggen van een terugkoppeling van de recyclers naar de producenten van matrassen zou daarom uitkomst bieden.

Regelgeving dat de recyclage aan eisen moet voldoen op toxiciteit, ziektekiemen en geurstoffen wordt al als noodzakelijk gezien, maar er moet meer gebeuren. Zoals een terugkoppeling van Nederlandse recyclers naar internationale producenten van matrassen op EU-niveau. Producentvoorschriften en AVV’s zouden in de diverse landen binnen de EU op elkaar moeten worden afgestemd. 

Het zijn goeie eerste stappen in de richting van volledig circulariteit in 2050. Wat betreft de terugkoppeling van recyclers; deze AVV is slechts geldig voor een kleine vier jaar, terwijl een matras gemiddeld ongeveer tien jaar meegaat. Maar door nu al Europa-breed te gaan werken aan eco-design in AVV’s en hierbij recyclers te betrekken, zullen we binnen tien jaar nog betere materialen oogsten. Laten de AVV’s voor recycling en hergebruik daar een start voor zijn!

Jan-Henk Welink
Lees hier meer columns van Jan-Henk Welink