Onder ambtenaren heerst angst om fouten te maken. Onzichtbaar zijn is veilig. Maar durven is belangrijker, zegt Nynke Schaaf (eerst ambtenaar, nu "verbinder"). De nieuwe Omgevingswet daagt ambtenaren daartoe uit. 'Sta voor je kennis en keuzes. Dat is je ambtelijke plicht.'
Ambtenaar, laat je zien en horen
Onder ambtenaren heerst angst om fouten te maken. Onzichtbaar zijn is veilig. Maar durven is belangrijker, zegt Nynke Schaaf (eerst…
Hoger doel
Jarenlang werkte Nynke Schaaf (40) bij de afdeling stedelijke ontwikkeling van gemeente Rotterdam aan minder regels voor ondernemers. Als programmaleider zag ze hoe ontkokering en "van buiten naar binnen kijken" veel knelpunten wegnam. Toch knaagde het. ‘Ontregelen, hoe efficiënt ook, is geen doel op zich. Maar hoe vaak stel je als ambtenaar de vraag welk hoger doel ons werk nou dient?’ Bureaucratische processen, angst voor bestuurders en minachting voor politici doven het vuur dat in de ambtelijke harten zou moeten branden, volgens Schaaf: inzet en kennis ten dienste van de samenleving.
Eigen rol
Het klinkt misschien hoogdravend voor de een, of zweverig voor de ander. Maar voor Schaaf, inmiddels eigenaar van sociale onderneming ComComCow waarmee ze probeert verbindingen te leggen die ze als ambtenaar juist miste, is dat waar het om draait. Met alle slimheid en innovatie die ons nu ter beschikking staat, zorgen voor een duurzamer morgen. Ook als dat betekent dat we vandaag dingen radicaal anders moeten doen. Ambtenaren zien dat als 'ver van mijn bed' en 'keuzes voor politici', maar vergeten wat hun eigen rol is, meent Schaaf. 'Je bent beëdigd en hebt de autonomie en de plicht om tegen bestuurders te zeggen wat jij ervan vindt. Wat volgens jou, op basis van jouw kennis en overtuiging, de beste keuze is in het publieke belang.'
Grondhouding
En dát, zegt Schaaf, zou de grondhouding van elke ambtenaar moeten zijn. ‘Waarom kies je anders voor de publieke zaak? Ik weet zeker dat veel ambtenaren hun carrière beginnen met dit soort intenties. Maar inherent aan de essentie van een bureaucratische organisatie is daarin weinig plek voor lef en visie. Integendeel; zelf keuzes maken en verantwoordelijkheid nemen wordt afgeremd door hiërarchie en verantwoordingsprocessen.’
Burgers en ambtenaren stabiele factor
Een onderwerp als burgerparticipatie wordt volgens Schaaf door ambtenaren vooral gezien als iets van burgers en politici. 'Terwijl het natuurlijk iets is van burgers en ambtenaren. Zij zijn samen de stabiele factor in een samenleving, terwijl die politici over vier jaar weer weg kunnen zijn.'
Omgevingswet kans
Gelukkig is er nu de Omgevingswet en daarmee de kans om het allemaal anders te doen. Dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan.
Lees in magazine van Binnenlands Bestuur het hele interview met Nynke Schaaf.
Reacties: 10
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Kijkend naar mijn eigen verleden koos ik destijds uitdrukkelijk voor de publieke zaak, verbinding tussen burger en mogelijkheden die je die burger kon bieden als ambtenaar. Alleen, wat zit er boven je, ambtelijke top, politieke bestuurders met hun eigen agenda, handjeklap.. En je wilt leuk werk, groeimogelijkheden, want je wil ook je hypotheek betalen; dus wordt het gauw schikken en iets minder ambities voor wat betreft je publieke taak. Helaas. Een ambtenaar is helaas geen vrijgestelde die alles kan doen of laten, maar onderdeel van een machinerie. Kijk naar de Teeven deal, wat zou er op het departement aan niet uitgeschreven marsorders zijn gegeven voor de ambtenarij ?
@Alexander: toch gek dan, dat ik in vier focusgroepen (ook met ondersteuners van cliënten) van in totaal 10 uur consistent hetzelfde verhaal te horen krijg. Ik snap het wel: als ambtenaar ga je het gesprek in met de wetenschap dat je een boodschap hebt die de andere partij niet leuk vindt. Het is dan de kracht van de consulent om niet met een harnas maar met kwetsbaarheid het gesprek aan te gaan.
@jos en @Alexander
De mens , en de Nederlander in het bijzonder, is ertoe geneigd "de ander" ervan de schuld te geven dat het hem niet goed gaat. Als 1 van de partijen wordt gehoord, geeft dat nooit een juist beeld.
Van bestuurders moet het altijd morgen radicaal anders, dat is al zo de 25 jaar dat ik bij de overheid werk. Ambtenaren houden van evolutie, omdat geleidelijkheid en rechtsstatelijkheid een vorm van beschaving is. En de burger.... die houdt vooral van een prettige bejegening en duidelijkheid. En de (a.s.) ondernemer.....die praat altijd in het straatje van de veranderaar, anders is er geen handel!
Angst voor bestuurders, minachting voor politici en burocratische processen doven het vuur dat in de ambtelijke harten zou moeten branden. Wat een ongelooflijke simplificering van "het probleem". Geef de bestuurders en de politici maar de schuld en voeg daar de managers maar in één adem aan toe. Oplossingen werken alleen als je alle betrokkenen in de arena, ieder met hun eigen rol, meeneemt in de verandering. Wellicht doe ik de auteur tekort door te reageren op deze samenvatting
Hou toch op met dat durven, lef hebben en verbinden.
Blijf netjes naar de ander toe vooral tegenover de kwetsbare en blijf respect houden vooral als je over medische gegevens beschikt.
We hebben genoeg ellende met de onbeschofte wijkteams die geen nee willen horen en ons bazig aan de kant duwen en zwaar beledigen.Ambtenaren kunnen niet eens een beetje persoonsgegevens in de computer houden.Observeer je zelf eerst eens hoe je in elkaar zit beste verbinder wat een beroep.Jullie zorgen voor instabiliteit en houden geen rekening met de mening van de burger.
Juist dat verbinden,het vrijheidsbeleid en te veel lef hebben wat eigenlijk macht is maakt de maatschappij kapot.
De ambtenaar moet op een afstandje blijven zeker nu ze ook met jeugdzorg en allerlei andere gevoelige zeer vertrouwelijke informatie te maken hebben.
Je moet nooit onnodig je wil gaan opdringen aan anderen.Ik heb trouwens nog nooit een angstige ambtenaar gezien.
Nynke Schaaf zou het integere lef moeten hebben om eerlijk een boekje open te doen over hoe onwettelijk het er aan toe gaat in het verbinden.
Durft u een gesprek aan te gaan met minister van der Steur ?
Grappig in alle publicaties of uitingen binnen Nederland worden altijd hele groepen over één kam geschoren. De één doet het voor stemmen, de ander om werk te krijgen.
Is het onze cultuur? Is het nodig om groepen te beschadigen?
Misschien moet ik ook maar eens de politiek in? Positiviteit brengen in Nederland.
Als ambtenaar wordt er iets van je verwacht.
o.a integriteit.
Deze decentralisatie periode is er in principe voor om de burger te dienen, te helpen, te accepteren en te respecteren als mens in welke situatie dan ook. De ambtenaar verkeert in een goede positie die meestal niet gevoelig van aard is de mensen die hulp vragen moeten verplicht echt al hun kwetsbaarheid uit hun leven publiekelijk laten zien.Dat is niet makkelijk voor ze ( als de ambtenaar dit moest doen dan zouden ze zich ook niet prettig voelen ) daarom vragen en verlangen ze een bepaalde houding van de ambtenaar.Je kiest niet voor je levenslot. We kunnen op zijn minst ons best doen voor deze mensen maar je merkt duidelijk dat de meerderheid niet gelijk wil zijn met de kwetsbare. Die bereidheid is er niet.De ambtenaar blijft boven de kwetsbare staan. De visie van mevr. van der Schaaf is niet gepast tegenover deze burgers.We doen hiermee niets positiefs voor ze.
Het gaat nu om de burger.Niet durven en verbinden door heel Nederland heen maar respect hebben voor de ander en deze zo goed mogelijk helpen vanuit je eigen gemeente op die manier zal er ook minder privacyschending zijn.We moeten ons meer en op een betere manier bezig gaan houden met de burgers i.p.v onszelf dat was de bedoeling van het kabinet..Wij hebben het goed