'Geef burgemeester ruimte om burenruzie aan te pakken'

Burgemeesters krijgen steeds meer een rol in het oplossen van burenconflicten tussen woningeigenaren, maar hebben daartoe geen goede wettelijke mogelijkheden. Met een eenvoudige wijziging van de Gemeentewet kunnen burgemeesters eerder ingrijpen bij ernstige burenruzies, zonder meteen tot huisuitzetting te moeten overgaan.

Gemeentewet aanpassen

Dat pleidooi komt van jurist Michel Vols die deze week promoveert op het onderwerp aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij stelt voor de Gemeentewet aan te passen, zodat de lokale overheid betere instrumenten krijgt om effectief te reageren bij ernstige geschillen tussen buren. ‘De regering geeft burgemeesters een grotere regierol als het gaat om veiligheid. Ook burenruzies vallen daaronder, ze verstoren de openbare orde’, zegt Vols. Maar burgemeesters staan machteloos om conflicten tussen huizenbezitters op te lossen.

Burgemeester Purmerend

Burgemeesters krijgen geregeld zaken op hun bord, aangedragen door de politie of de lokale politiek. Zoals vorig jaar de burgemeester van Purmerend, die een koopwoning sloot wegens ernstige geluidsoverlast van de eigenaar voor zijn buren. De voorzieningenrechter oordeelde later dat dat onterecht was: artikel 174a van de Gemeentewet geeft de burgemeester bevoegdheid om een woning te sluiten, maar niet vanwege geluidsoverlast. Vols: ‘Volgens de wet is dat niet ernstig genoeg om een huisuitzetting te rechtvaardigen.’

Gedragsaanwijzing geven

Hij pleit voor aanpassing van het wetsartikel. Burgemeesters zouden ook de mogelijkheid moeten krijgen om gedragsaanwijzingen te geven, op straffe van een dwangsom. Vols: ‘Een eigenaar kan zo voor de keuze worden gesteld: die steeds blaffende hond afstaan of de woning verlaten.’ Daarmee beschikken burgemeesters niet alleen over een minder zwaar middel, ze kunnen ook eerder ingrijpen. Nu gaat veel tijd zitten in het opbouwen van een dossier om tot huisuitzetting te komen.

Ook bedoeld voor verhuurders

De aanpak is bedoeld voor woningeigenaren, maar Vols hoopt dat het ook woningcorporaties stimuleert om gedragsaanwijzingen te verkiezen boven huisuitzetting. Het huurrecht biedt die mogelijkheden al wel, maar daar wordt volgens Vols nauwelijks gebruik van gemaakt. ‘De beleidslijn is nu eenmaal om bij ernstige overlast een dossier aan te leggen en te gaan ontruimen. Het is ook het kuddegedrag van juristen: je kijkt naar wat werkt en waar jurisprudentie over is en dat ga je volgen.’ 

Helft van de problemen opgelost

In Engeland, waar al wordt gewerkt met de ‘civil preventative orders’ lost deze werkwijze in de helft van de gevallen de problemen op, aldus Vols. Hij is met zijn idee voor de aanpak van overlastgevers deze week doorgedrongen tot de mondiale finale van de Innovating Justice Award. In de publiekspoll (voorronde) kreeg het idee de meeste stemmen.