Uitstoot Tata moet beter in kaart gebracht worden

De provincie Noord-Holland en de gemeenten Beverwijk, Heemskerk en Velsen willen de uitstoot van staalfabriek Tata Steel beter in kaart brengen. Eén van de meetpunten in Wijk aan Zee wordt dit jaar nog uitgebreid om de uitstoot van twee fabrieken beter te meten. In een vrijdag gepubliceerd rapport van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) raadt het instituut aan om de bronnen van de uitstoot in de regio beter op een rij te zetten.

Luchtkwaliteit

Bij de eerstvolgende rapportage willen de provincie en gemeenten laten weten hoeveel dagen van dit jaar een matige of slechte luchtkwaliteit hadden. In de regio rond Tata Steel wordt hier veel over geklaagd. Het RIVM-rapport moest vaststellen wat de bron is van het neergedaalde stof en de schadelijke stoffen in de lucht. Een aanzienlijk deel van deze stoffen is afkomstig van de staalfabriek, concludeerden de onderzoekers.

Gezondheidsrisico’s

Blootstelling aan schadelijke stoffen zoals polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) en metalen levert gezondheidsrisico's op. Het is echter niet helemaal vast te stellen of alle PAK’s en metalen in de regio afkomstig zijn van Tata Steel. Dit komt omdat de gerapporteerde uitstootgegevens van Tata lager zijn dan de concentraties PAK's en metalen die het RIVM heeft gemeten. Daarom raadt het RIVM aan om de bronnen van uitstoot in de regio beter op een rij te zetten. Uit eerdere onderzoeken is al bekend dat in de regio IJmond aanzienlijk meer mensen lijden aan longkanker dan in de rest van het land. Ook hartaandoeningen en diabetes komen er vaker voor.

Luchtmeetnet

De regio gaat het luchtmeetnet evalueren. De provincie laat verder weten dat het de vergunning van Tata Steel aanscherpt waar dat mogelijk is. Ook roept de regio het Rijk op om te onderzoeken of het huidige systeem waarin de bedrijven hun uitstoot registreren wel voldoet. De provincie Noord-Holland en de IJmondgemeenten zeggen dat ze deze uitstoot ‘zo veel en zo snel mogelijk’ willen verminderen. Het RIVM raadt aan om ‘de informatie over de uitstoot van bronnen op het terrein van Tata Steel te verbeteren’. De onderzoekers dringen daarbij aan op meer transparantie. Zo is het onder meer belangrijk om te weten op welke manier de stoffen worden uitgestoten: als stoffen bijvoorbeeld uit een hoge schoorsteen komen, verspreiden ze mogelijk verder over het gebied.

Uitstoot mogelijk hoger dan op papier

De gegevens die Tata Steel opgeeft over de uitstoot van diverse schadelijke stoffen, zijn volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) mogelijk onvolledig. In een onderzoeksrapport signaleert het instituut dat in de omgeving veel hogere concentraties metalen en zogeheten PAK’s worden gemeten dan te rijmen is met de opgegeven cijfers. ‘Deze gegevens over de uitstoot lijken niet volledig te zijn aangeleverd’, stellen de onderzoekers vast.

Concentraties veel hoger

Voor bepaalde PAK’s zijn de gemeten concentraties tot wel duizend keer groter dan volgens de onderzoekers te verwachten zou zijn op basis van de officiële uitstootgegevens. Koper kwam tot 50 keer meer voor in de metingen, het metaal vanadium tot 30 keer en lood en chroom tot 5 keer meer dan de berekende waarde.

Onderaannemers

De onderzoekers weten niet precies hoe het komt dat hogere concentraties van bepaalde stoffen worden gemeten dan op basis van milieujaarverslagen en de zogeheten emissieregistratie te verwachten is. Ze geven wel een aantal mogelijke verklaringen. Zo ontbreekt het in de uitstootcijfers aan gegevens over onderaannemers op het terrein van Tata, zoals het bedrijf Harsco. Ook is het mogelijk dat sommige uitstoot, vooral bij incidenten, wordt onderschat. Het treinverkeer op het terrein en de opslag en overslag van kolen en ertsen zijn ook mogelijke bronnen van uitstoot.

Opwaaien

Een andere factor die kan meespelen, is het opnieuw opwaaien van stoffen die tot jaren eerder in de bodem zijn terechtgekomen. ‘Hierdoor kunnen hogere concentraties worden gemeten dan op basis van de uitstoot door Tata Steel verwacht zou worden.’

Afzender

De provincie Noord-Holland en de gemeenten in de regio hadden om het onderzoek gevraagd, omdat ze willen weten waar de vervuiling precies vandaan komt. Dat was volgens de onderzoekers geen eenvoudige vraag. ‘Op de stofdeeltjes zit immers geen label van de afzender.’ Door de samenstelling van neergedaald stof en stoffen in de lucht te analyseren, komen ze toch tot een heldere conclusie: een ‘aanmerkelijk deel’ is afkomstig van Tata Steel. (Redactie/ANP)