Rotterdam gaat verouderde woningen slopen. Die zijn nu nog betaalbaar voor minder draagkrachtige bewoners, maar de nieuwe woningen zullen flink duurder uitvallen. Dat levert een fiks dilemma op. Nieuwbouw en renovatie dragen bij aan de ambitie om te komen tot een energieneutraal woningenbestand. Die woningen zijn dan wel minder goed betaalbaar voor de laagste inkomens. De gemeente wordt verweten kwetsbare bewoners de stad uit te jagen.
Woonvisie Rotterdam overtuigt niet
Column van Peter van de Laak
De prioriteit ligt bij Rotterdam-Zuid. Voor de gemeente is het programma voor Zuid een belangrijke testcase of investeren in bewoners, werk en wonen resultaat opleveren. Bewoners toekomstperspectief bieden in Zuid draait om opleiden van jeugd, werkgaranties bieden en woonperspectief. De nodige successen zijn al geboekt met de eerste twee doelen. Er is meer beroepsgericht onderwijs voor jongeren en het aantal banen voor starters is flink toegenomen. Alleen die derde doelstelling, woningen met toekomstperspectief realiseren, wil maar niet vlotten.
Voor het vernieuwen en op orde brengen van de woningvoorraad ontbreekt het geld. De gemeente heeft het niet en andere financiers zien er geen heil in. De waarde van de nieuwe woningen ligt een stuk lager dan de investering die nodig is. Het tekort is berekend op circa 50 miljoen per jaar. Woningcorporaties willen in de eerste plaats het eigen bezit aanpakken en staan niet te trappelen om mee te financieren. Het grootste deel van de woningen is overigens in bezit van kleine en grote eigenaren. Ook die hebben het geld niet of geen belang om te investeren. Kortom, hier dreigt een impasse.
De gemeente wil toe naar een andere balans. Goedkope woningen moeten plaats maken voor duurdere grotere en kwalitatief betere woningen. Het doel is sociale stijgers behouden en nieuwe bewoners aantrekken. De kwaliteitsslag behelst onder andere verbetering van de energetische kwaliteit van woningen. Mooie doelstellingen, maar met de eenzijdige focus op het bouwen van huizen is er weinig aandacht voor het toevoegen van ruimtelijke kwaliteit op Zuid. Gemist wordt een visie op investeringen die kunnen bijdragen aan een substantiële waardevermeerdering van het vastgoed.
De noodzaak van het vervangen van woningen die bouwtechnisch en energetisch niet meer van deze tijd zijn, is onvermijdelijk. In kwetsbare wijken, zoals Rotterdam-Zuid, levert dat een dilemma op. Een deel van de huidige bewoners moet daarvoor wijken en dreigt tussen wal en schip terecht te komen. Dit proces van sociale verdringing verdient niet de duurzaamheidsprijs. Dat geldt ook niet voor een visie die zich beperkt tot het bouwen van energiezuinige en milieuvriendelijke woningen.
De Woonvisie Rotterdam laat zien dat het realiseren van een toekomstbestendige woningvoorraad de nodige problemen kent. Slechts een deel van de problemen krijgt aandacht. Hoe die tot een bevredigende oplossing brengen is niet duidelijk. Dit leidt op termijn alleen maar tot teleurstellingen.
