Niemand gebaat bij gemeentelijke windhandel

Je eigen aardgasverbruik wegstrepen door certificaten te kopen van omstreden energieprojecten in het buitenland. Een onderzoeksteam van Pointer(KRO-NCRV) vond tientallen gemeenten die zo te werk gaan. Maar de gekochte certificaten dragen niks aan de verduurzaming bij.

Turks windmolenpark

Al de buitenlandse projecten waar gemeenten certificaten van kopen voldoen op papier aan de hoogste standaarden. Maar de praktijk is vaak anders. Zo stuitte Pointer op een omstreden Turks windmolenpark, waartegen omwonenden in opstand kwamen, waarna het keurmerk Gold Standard van het Wereld Natuur Fonds al in 2020 werd geschrapt. Toch kon, schrijft Pointer, ‘een samenwerking van 14 Twentse gemeenten via handelaren in 2022 nog ruim 10.000 certificaten van het project kopen, alle van vóór de schorsing in 2020.’

Niet nodig

Volgens Sybrig Smit, klimaatbeleidanalist van onafhankelijke denktank NewClimate Institute, is het sowieso geen goed idee om als gemeente buitenlandse windmolenprojecten bij wijze van compensatieproject te steunen. ‘Een windmolenpark in Turkije of windmolenpark in het algemeen heeft vandaag de dag al een verdienmodel op zichzelf. Die verkoopt namelijk elektriciteit en heeft daar niet per se CO2-certificaten voor nodig om te kunnen draaien.’

RVO

Dat zegt ook hoogleraar milieugeografie Peter Verburg. Gemeenten investeren in projecten die zonder hun geld ook gerealiseerd zouden worden. ‘Je neemt dus geen extra vervuiling weg.’ De gemeenten op hun beurt verwijzen naar de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), die deze methode van compensatie aan gemeenten zou aanraden.

Overheden kiezen zelf of en zo ja welke bewijsmiddelen zij toepassen in aanbestedingen.

Enkele suggesties

In een mail aan Binnenlands Bestuur legt de RVO de bal terug bij gemeenten: ‘In de mvi-criteriatool wordt bij de optie tot compensatie van CO2 bij de aanbesteding van fossiel gas aandacht gevraagd voor bewijsmiddelen. Er zijn enkele suggesties opgenomen voor bewijsmiddelen, waaronder het Gold Standard certificaat. Overheden kiezen zelf of en zo ja welke bewijsmiddelen zij toepassen in aanbestedingen.’

Nieuwe regels

‘Hoewel gemeenten eraan bijdragen om uiteindelijk in 2050 een klimaatneutrale samenleving te realiseren, is dat op dit moment nog niet het geval’, schrijft de VNG in een reactie. ‘Sommige gemeenten kiezen ervoor om de resterende CO2-emissies te compenseren. Zoals de AFM al signaleert is deze markt ongereguleerd en moeten gemeenten uitgaan van bestaande keurmerken. Wij zijn daarom positief over het besluit van het Europese Parlement om nieuwe regels op te stellen voor deze markt in CO2-certificaten, zodat gemeenten certificaten kunnen kopen die daadwerkelijk bijdragen aan additionele CO2-reductie.’