Aanpak Rotterdam Zuid heeft nog lange weg te gaan

De kans is klein dat de ambities van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid volledig worden waargemaakt. Toch zijn er in tien jaar tijd indrukwekkende resultaten geboekt om achterstanden op het gebied van huisvesting, werk en scholing in te lopen. Eén van de verbeterpunten: in het vervolg moeten bewoners meer 'eigenaarschap' over het programma krijgen.

Kwetsbaar

Dat zijn een aantal bevindingen van een onafhankelijke commissie die een tussentijdse evaluatie van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) uitvoerde. De ambitie was om tien jaar na het begin van het programma een kwart van de beoogde doelen te hebben behaald. De geboekte resultaten komen daar 'redelijk in de buurt', stellen de onderzoekers. Tegelijkertijd zien ze dat de vooruitgang kwetsbaar is. Tegenslagen, zoals de coronacrisis, komen in Rotterdam Zuid nog steeds extra hard aan.

'Het NPRZ is een groot goed: het dient als voorbeeld voor het vergroten van kansengelijkheid in heel Nederland.'

Martin van Rijn

Problematiek

Het ambitieuze programma, opgezet door het rijk en de gemeente Rotterdam samen, startte tien jaar geleden, en loopt nog tien jaar door. Het doel is om Rotterdam Zuid, een groot gebied met meer dan 200.000 inwoners waar veel sociale problematiek samenkomt, te versterken. De focus ligt op het verbeteren van de kwaliteit van woningen, het opkrikken van schoolprestaties en het terugdringen van werkloosheid.

Kansen

Het uiteindelijke doel van het NPRZ is dat bewoners van Rotterdam Zuid aan het einde van het twintig jaar durende programma dezelfde kansen hebben als elke andere inwoner van een van de vier grote steden. Die ambitie is waarschijnlijk te hoog gegrepen, verwachten de rapporteurs. Toch zijn er belangrijke resultaten geboekt. Zo scoren kinderen op Zuid steeds beter op de Cito-toets. Het aantal mensen in de bijstand neemt in hoger tempo af dan in de rest van de stad. Daar tegenover staat dat het percentage bijstandsontvangers dat op Zuid woont nog altijd hoger ligt dan de doelstelling. Ook lijkt de leefbaarheid de afgelopen jaren te verbeteren – hoewel die de eerste zes jaar van het programma nog achteruit ging.

Gemiddelde

'Het NPRZ is een vitaal programma', concludeert oud-minister Martin van Rijn, die aan het hoofd van de onderzoekscommissie stond. 'Het verbindt daadwerkelijk veel partijen bij het verbeteren van het gebied. Het is op zichzelf bijzonder dat dat al tien jaar lang lukt.' Ondanks dat de resultaten achterblijven bij de doelstellingen, vindt Van Rijn niet dat de ambities naar beneden moeten worden bijgesteld. Wel zegt hij in een interview met het AD dat het doel om op allerlei indicatoren dichter bij het gemiddelde van de vier grote steden te komen, niet per se leidend hoeft te zijn. 'Je moet niet naar dat gemiddelde streven, maar naar wat mensen in de wijken graag beter willen. Dáár gaat het om.'

Bewoners

Eén van de aanbevelingen uit de evaluatie, is dat buurtbewoners meer 'eigenaarschap' zouden moeten hebben over het programma. De rapporteurs noemen de sloop van sociale huurwoningen in de Tweebosbuurt als voorbeeld van een project waarbij dat gevoel van eigenaarschap 'op het spel heeft gestaan'. In die buurt werden sociale huurwoningen gesloopt ten faveure van nieuwbouw, wat leidde tot stevig protest vanuit bewonersgroepen.

Voorbeeld

Onlangs maakte het kabinet bekend dat er 700 miljoen euro wordt gestoken in het opknappen van twintig kwetsbare stedelijke gebieden door heel Nederland. Wat Van Rijn betreft biedt NPRZ een blauwdruk voor de aanpak van die wijken. 'Het NPRZ is een groot goed: het dient als voorbeeld voor het vergroten van kansengelijkheid in heel Nederland.'