Vlissingen als enige nog onder curatele

Slechts één gemeente valt de eer te beurt dit jaar om financiële redenen onder curatele van de provincie te staan: Vlissingen. De nieuwe fusiegemeenten uitgezonderd, zijn verder alle begrotingen oké bevonden door de provinciale toezichthouders.

In 2021 vielen om financiële reden nog twaalf gemeenten onder preventief toezicht: Borsele, Brummen, Castricum, Delft, Grave, Haaksbergen, Montfoort, Stadskanaal, Vijfheerenlanden, Vlissingen, Westervoort en Woudenberg.

Bezuinigingen
Van dat rijtje is in 2022 dus alleen Vlissingen over. De begroting van die gemeente is volgens de provincie Zeeland nog steeds niet op orde. Borsele is van dat verscherpte toezicht verlost: de gemeente leverde in november een sluitende begroting in. Dat was onder meer mogelijk door wat bezuinigingen en extra geld van het rijk voor de jeugdzorg.

In Drenthe, Flevoland, Limburg en Zuid-Holland blijft alles zoals het was: om financiële redenen hoeft in 2022 opnieuw geen enkele gemeente onder verscherpt toezicht te worden gesteld.

In Utrecht verandert de situatie wel. Het verscherpt toezicht op Woudenberg, Montfoort en Vijfheerenlanden is geschrapt. Datzelfde geldt voor Noord-Holland. Daar zijn geen preventieve gemeenten meer. In Brabant staat de teller dit jaar op nul: het financieel zwakke Grave, in 2021 nog onder curatele van de provincie gesteld, ging op in de nieuwe fusiegemeente Land van Cuijk.

Stadskanaal
In Groningen vallen dit jaar eveneens alle gemeenten onder repressief financieel toezicht van de provincie. Dat betekent voor Stadskanaal dat ze hun niet begrote uitgaven niet meer hoeven voor te leggen aan de provincie alvorens ze worden gedaan. De financiële positie van de gemeente is voldoende verbeterd.

In Friesland vallen in 2022 alle gemeenten weliswaar onder het repressieve toezicht, maar de provincie ziet zich toch genoodzaakt om Dantumadiel en Súdwest-Fryslân extra in de gaten te houden. Zij voldoen niet volledig aan alle criteria.

Fictieve rijksbijdrage
In Overijssel is Haaksbergen verlost van het preventief toezicht van de provincie. Ook alle andere gemeenten hebben een begroting of meerjarenraming die voldoet aan de wettelijke eisen. Maar de provincie ziet wel dat de financiën onder druk blijven staan door het sociaal domein en de gevolgen van de coronapandemie.

In buurprovincie Gelderland vallen eveneens alle gemeenten in 2022 onder repressief toezicht. Het verscherpte toezicht op Westervoort en Brummen is beëindigd. Met name door het eenmalig extra toegezegde geld van het rijk staan de Gelderse gemeenten er volgens gedeputeerde Jan Markink beter voor dan vorig jaar. Tegelijkertijd heeft hij zorgen. Ondanks dat het extra rijksgeld eenmalig is, mogen gemeenten in de meerjarenbegroting doen alsof dit geld ook voor de jaren erna is toegezegd. Markink: ‘Zonder deze fictieve bijdrage krijgt bijna geen gemeente het verhaal meerjarig sluitend. Dit laat wel weer zien dat ze niet eenmalig maar structureel extra geld moeten krijgen.’

Herverdeling gemeentefonds
Andere zorg is de voorgenomen herverdeling van het gemeentefonds. Volgens de laatste inzichten zal de helft van de 51 Gelderse gemeenten daar nadelig uitkomen. Lang niet al deze gemeenten houden daar volgens hem rekening mee in hun begroting.

Lees het volledig artikel in Binnenlands Bestuur nr. 1 van deze week