Een op zeven zorgaanbieders mogelijk malafide
Bij ruim 14 procent van alle zorgaanbieders in Nederland is mogelijk sprake van onrechtmatige uitgaven. En bijna 15 procent van deze organisaties heeft een slechte financiële positie. Dat blijkt uit een data-analyse van onderzoeks- en adviesbureau Kurtosis.
Bij één op de zeven zorgaanbieders zijn duidelijke signalen van onrechtmatige uitgaven. Een zelfde aantal heeft een slechte financiële positie. Dat blijkt uit een data-analyse van onderzoeks- en adviesbureau Kurtosis.
Hoge winst
545 van de 3800 zorgaanbieders (14,3 procent) vertonen duidelijke ‘signalen van onrechtmatigheid’.
Kurtosis analyseerde de jaarrekeningen van alle 3.800 zorgaanbieders in Nederland die hun jaarrekening bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) aanleverden. Bij 545 daarvan (14,3 procent) troffen de onderzoekers ‘duidelijke signalen van onrechtmatigheid’ aan. Met name een hoge winst en een relatief klein deel van het budget voor personeel zijn belangrijke indicatoren dat het geld mogelijk niet wordt uitgegeven aan waar het voor is bedoeld.
Gezond
‘Eigenlijk is dit de start voor een gesprek met een zorgaanbieder’, zegt econometrist Mark Huijben van Kurtosis. ‘Je moet altijd het verhaal naast de cijfers hebben.’ Maar Huijben merkt dat gemeenten de behoefte hebben aan cijfers om te helpen bepalen of een aanbieder gezond is. ‘Rechtmatigheid was al een issue en juist in deze tijden van corona moet je het aan de voorkant goed afdekken. Maar het lijkt erop dat dat juist afneemt.’
Twijfelgevallen
De groep van 545 zorgaanbieders vertoont duidelijke signalen van onrechtmatigheid, maar er is nog een groep twijfelgevallen. ‘Dat is vooral omdat ze niet alle informatie hebben verstrekt’, licht Huijben toe. ‘Dat is wel apart.’ En zorgaanbieders die alléén Wmo-zorg leveren worden niet meegenomen in de cijfers van Kurtosis omdat die anders dan de jeugdzorg niet de verplichting hebben om de jaarrekening bij VWS in te leveren. In het geval van Midden-Holland (de gemeenten in de omgeving van Gouda waarvoor Kurtosis de scan ontwikkelde) ontbreken er volgens Huijben zo’n honderd aanbieders, samen goed voor circa 10 procent van de inkoopomzet. Kurtosis ontwikkelt nu een portal voor Midden-Holland waarmee deze cijfers ook kunnen worden opgehaald.
Fraudesignalen
Senior onderzoeker Marieke Hollander van het Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ) schrikt niet van de cijfers – niet omdat de aantallen niet hoog zijn, maar omdat er overeenkomsten zijn met onderzoek dat het IKZ zelf heeft gedaan. ‘Wij hebben onderzoek gedaan naar fraudesignalen bij aanbieders van beschermd wonen en de conclusie is dat gemeenten over 19 procent van de aanbieders van Zorg in natura in hun regio signalen ontvangen van fraude.’
Onderschatting en overschatting
De aanpak van het IKZ is anders – zij kijken naar signalen van fraude en Kurtosis analyseert de financiële gegevens – maar er zit een vergelijkbaarheid in de percentages. Er zijn ook indicaties dat de feitelijke percentages nog hoger liggen, zoals het IKZ al meldde in de vorige editie van Binnenlands Bestuur. ‘Onderschatting en overschatting zijn allebei mogelijk’, zegt Hollander, ‘want soms zijn er geen signalen als er wel iets aan de hand is en soms zijn er signalen als er niets aan de hand is. Maar wat wij van gemeenten terugkrijgen is dat onze cijfers eerder een onderschatting dan een overschatting zijn.’
Financiële gezondheid
De tweede as van de analyse van Kurtosis gaat om de financiële positie van zorgaanbieders. 560 organisaties (14,7 procent) staan er niet goed voor. Huijben: ‘Het verhaal begint met de korte termijn,
de liquiditeit, dus dat een aanbieder op de korte termijn aan de schulden kan voldoen.’ Lager in de lijst van indicatoren staan eigenschappen die misschien de langere termijn problemen kunnen veroorzaken, zoals het ziekteverzuim. Ook hier is natuurlijk het verhaal naast de cijfers nodig, maar de cijfers kunnen helpen. ‘Voor financiële gezondheid is het natuurlijk al jaren duidelijk waar je naar moet kijken, maar waar een doorlichting voorheen dagen kostte, kan dat met big data nu voor een kleine 4.000 organisaties tegelijk.’
Pilotstarter
Kurtosis en Midden-Holland hebben het project inmiddels aangemeld voor de Pilotstarter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), een platform waarmee gemeenten samen kunnen innoveren op het gebied van dienstverlening.
Dit artikel verscheen in nummer 10 van Binnenlands Bestuur. Tijdelijk is het blad voor iedereen hier gratis te lezen.
Reacties: 5
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Al het marktaanbod in de zorg, buiten de particuliere zorg, die niet (mede) wordt betaald uit overheidsmiddelen, gaat via zo’n zorg coördinator, in samenspraak met geldschieters vanuit overheid en de zorg verzekeraars.
In Den Haag hoeft premier Rutte ook niet te vragen of de Tweede- en Eerste Kamer en de rechtelijke macht, al hun macht aan hem en zijn kabinet willen over dragen. Bij de decentralisatie van de Zorg is dat echter geen enkel probleem! Alle macht onder een dak.
Uiteraard veel meer privacy bij een zorg coördinator naast de huisarts. Nu krijgen veel te veel ogen in- en buiten het gemeentehuis ter plekke privé informatie. Die mensen kunnen dus ook je buren zijn. Je hebt WMO, Wijkteam, Hoofdaannemer inzake de zorguitbesteding en onderaannemers. Tel daar bij verlof en vakantie en vertrek, alle vervangers bij op en een hele olievlek heeft van een medeburger alle privé gegevens. De Privacy waakhond is over alles bezorgd, maar niet voor dat.
De Gemeente let vooral op - wat kost het - en niet genoeg naar verhouding kosten en kwaliteit gebodene. Op het manager niveau bij al die instellingen, is er struisvogelpolitiek gaande. Werknemers houden hun mond. De hoofd- en onderaannemers neigen allemaal hun eigen protocollen te volgen op hun eigen eilandjes. De Gemeente is ook een eiland.
Het is bijvoorbeeld in de regel ondoenlijk om snel budgetbeheer te vinden op vrijwillige basis als dat nodig is. Of schuldhulpverlening, daar gaan maanden mee heen en dus stijgt het water boven de lippen in die wachttijd.
Een landelijk uitgerold Sociaal Incasso Bureau (SIB) met 3 poten, namelijk 1 voor vrijwillig budgetbeheer en 1 voor verplicht (bij niet voldoende meewerken en dat mandaat wettelijk regelen) budgetbeheer en 1 voor sociale leningen zonder rente, of heel klein beetje. Er zijn ook inkomsten voor die SIB.
Deze 2 systemen passen perfect in de Verzorgingsstraat (wijk) in de Verzorgingsstaat.
De Zorg coördinator in de wijk is laagdrempelig.
De hoofd-zorgaannemer krijgt krap geld van opdrachtgever Gemeente. De onderaannemers, verwacht ik, minder dan dat. Gevolg is dat alles erg gepland moet zijn via afspraken. Bij kwetsbare groepen is het nou eenmaal een vanzelfsprekendheid, dat er op gezette tijden, ineens hulp moet komen, indien er geen eigen netwerk is. Er is geen achtervang in noodsituaties in die organisaties en de agenda van de zorgverlener die thuis komt, is gepland. Bovendien enorme wisselingen daar.
Het is dus nu nog meer aanbodgericht i.p.v. vraaggericht, dan het voorheen was, toen die decentralisatie er niet was. Gemeenten kunnen met dure PR en een zwijgcultuur, het onvoldoende aanbod mooi camoufleren. Hoe duurder die PR is, houdt meestal in, dat het aanbod omgekeerd evenredig onvoldoende is.
Dat geldt ook voor zogenaamde sociale woningcorporaties. Waar t.o.v. zo lang mogelijk thuis wonen, weinig of niets is gebeurd. Je ziet bij hen en bij gemeenten dan van die loze initiatieven, die weinig of geen geld kosten, maar weer PR voor hen biedt.
Er is absoluut noch bij politiek ambitie, noch bij gemeenten, noch bij al die organisaties op manager niveau, om de huidige status quo te doorbreken. Fortuyn wilde dit al reorganiseren, maar je stuit op een blok beton. Fortuyn wilde de Zorg meer vraaggericht maken dan aanbodgericht. Het is nog slechter geworden en dat vinden verantwoordelijken daarvoor kennelijk prima!
Schuldig verzuim aan alle kanten dus en erg veel trieste situaties als gevolg daarvan. Alles is zo in dit land georganiseerd, dat niemand probleemeigenaar is, behalve de individuele burger, die goede hulp nodig heeft en teveel verwezen wordt naar een rotonde van afgesloten afslagen, wel of niet vanuit een zorgloket.
Gebruikers van wet- en regelgeving zoeken altijd de grenzen op. Vooral als die net nieuw is. Door vooraf fraude scenario's te simuleren kunnen systeemzwaktes vooraf worden onderkend en worden gedicht.
Overheden die nalaten dergelijke checks vóór invoering te laten plaats vinden plegen onbehoorlijk bestuur.