RvS: ‘Miljoenennota voortaan in voorjaar’

De Raad van State stelt voor om de Miljoenennota voortaan in het voorjaar in te dienen in plaats van met Prinsjesdag. Dan loopt dat in de pas met de Europese begrotingscyclus en komen de Tweede en Eerste Kamer tijdiger ‘aan de bal’.

Troonrede

Op dat moment in het voorjaar kunnen dan ook de financiële beschouwingen worden gehouden in zowel de Tweede als de Eerste Kamer. De uitoefening van het budgetrecht kan daarvoor worden versterkt, aldus de Raad van State in haar advies op de Miljoenennota 2022. Op Prinsjesdag wordt dan alleen nog de Troonrede uitgesproken en de op basis van de Miljoenennota uitgewerkte departementale begrotingen. Daarna kunnen de Tweede en Eerste Kamer de algemene beschouwingen houden.

Rust

Sinds een kleine dertig jaar kent de begrotingscyclus het zogeheten hoofdbesluitvormingsmoment: het kabinet beslist in april over de uitgavenkant van de ontwerpbegroting van het volgend jaar, en over de hoofdlijnen van het financieel-economisch beleid, om vervolgens in augustus in beginsel alleen nog over de inkomstenkant – sociale premies en belastingen – te beslissen. Op Prinsjesdag biedt de regering de gehele uitgaven- en inkomstenbegroting aan. ‘Het behoeft weinig betoog dat het voor kabinetten vaak lastig blijft om in het voorjaar al tot nagenoeg afrondende besluitvorming te komen. Meestal is er tussen eind april en eind augustus de nodige departementale, maatschappelijke en politieke druk om "toch nog tot iets extra's te besluiten". En soms zijn er externe ontwikkelingen die noodzaken tot aanvullende besluitvorming, zoals crises van uiteenlopende aard’, aldus de Raad van State. Conform het advies van de 16e Studiegroep Begrotingsruimte stelt de Raad voor voortaan in april ook over de hoofdlijnen van de lasten te besluiten. ‘Uit het oogpunt van integraliteit en rust is dat zeer te billijken.’

Na-beschouwing

De financiële beschouwingen in oktober hebben volgens de Raad van State inmiddels steeds meer het karakter van een na-beschouwing. ‘Om het parlement beter in positie te brengen zijn budgetrecht materieel te effectueren en toch dicht te blijven bij de huidige begrotingscyclus, zou de regering de Miljoenennota in het voorjaar bij de Staten-Generaal kunnen indienen en dan zou in beide Kamers gecombineerde algemene politieke en algemene financiële beschouwingen kunnen worden gehouden. De regering zou vervolgens op basis daarvan de (departementale) begrotingen moeten kunnen afronden en op Prinsjesdag indienen. Alsdan wordt ook de Troonrede uitgesproken en kunnen (direct) daarna de algemene politieke beschouwingen plaatsvinden in de Tweede en in de Eerste Kamer’, zo luidt het advies.