Ruim honderd gemeenten steunen noodkreet financiën
Meer dan honderd gemeenten roepen de Tweede Kamer op om te komen met structurele financiële oplossingen. De slechte financiële situatie zou de dienstverlening aan burgers ernstig onder druk zetten en de gewone basistaken in gevaar brengen. ‘De gemeentelijke autonomie staat onder druk.’
Meer dan honderd gemeenten roepen de Tweede Kamer op om te komen met structurele financiële oplossingen. De slechte financiële situatie zou de dienstverlening aan burgers ernstig onder druk zetten en de gewone basistaken in gevaar brengen. ‘De gemeentelijke autonomie staat onder druk.’
Zorgelijke situatie
‘Ruim een kwart van de Nederlandse gemeenten luidt de noodklok bij de Tweede Kamer over de onhoudbare financiële situatie’, schrijft Krimpenerwaard in een persverklaring. Begin juni stuurde de Midden-Hollandse gemeente samen met Bodegraven-Reeuwijk, Gouda, Waddinxveen en Zuidplas een brandbrief aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten over de zorgelijke situatie. Inmiddels hebben ruim honderd gemeenten steun betuigd.
Politiek zwaargewicht
‘Inmiddels meer dan honderd gemeenten verspreid over het hele land roepen de Tweede Kamer op om te komen met structurele oplossingen’, schrijven de gemeenten nu. ‘Tot nu toe wordt er in tal van onderzoeken vooral geconstateerd dat er een probleem is en blijft het daarbij.’ De gemeenten vragen om een commissie ‘onder leiding van een politiek zwaargewicht’ die met concrete oplossingen komt voor de onhoudbare financiële situatie. ‘De mogelijkheden voor gemeenten om te sturen op deze kosten zijn zeer beperkt.’
Te vroeg
Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken, D66) schreef vorige week dat ze het te vroeg vindt om structurele extra middelen aan gemeenten toe te kennen. De signalen hebben haar bereikt, maar ze wil de uitkomsten van onderzoeken en overleggen afwachten. ‘Zonder structurele oplossing zullen gemeenten genoodzaakt zijn om in het najaar een niet-sluitende begroting aan de gemeenteraad te presenteren’, schrijven de gemeenten nu.
71 filmpjes
Op 2 juli debatteert de Tweede Kamer over de situatie. Ter gelegenheid van dat debat heeft het initiatief #gemeenteninnood het op zich genomen om zo veel mogelijk filmpjes op te nemen waarin gemeenten de problematiek aankaarten en die aan de Tweede Kamer aan te bieden. Een recente tussenstand was 71 filmpjes.
Steunreacties
De vijf gemeenten in de regio Midden-Holland richtten een e-mailadres in voor steunbetuigingen. Een woordvoerder van Krimpenerwaard vertelt dat ze, via e-mail maar ook via post en op andere manieren, van 85 gemeenten een steunreactie ontvingen. Verschillende andere groepen reageerden die eigen acties hebben opgezet, zoals de P10. Het totaal aantal steunende gemeenten kwam boven de honderd uit.
Grenzen van de wet
Afgelopen vrijdag stuurde Zuid-Holland een brief aan premier Rutte waarin de provincie, als financieel toezichthouder van 52 gemeenten, haar zorgen uitte. De provincie verwacht dat als er geen ‘tijdige en ruimhartige’ steun komt het lastig wordt voor gemeenten om de begrotingen sluitend te maken. In dat geval overweegt de provincie om het financiële toezicht te versoepelen en daarmee de grenzen van de wet op te zoeken.
Reacties: 5
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Het blijkt wel dat je de rechtspraak op dit gebied niet volgt. De lijn uit de arresten is namelijk dat de rechter totaal geen begrip heeft voor een houding van de gemeente zoals door jou beschreven. de gemeente dient te leveren is de tendens.
Deze tekorten zijn structureel. We hebben het hier niet over een uit de hand gelopen project. Op dit moment zijn er meer dan honderd gemeenten die structureel geen zwarte cijfers meer kunnen schrijven. De bezuinigingen die genomen moeten worden om dit wel voor elkaar te krijgen variëren van het sluiten van servicecentra tot het bezuinigen op (en soms zelfs reeds het verdwijnen van!) bibliotheken. De reserves zijn zo langzamerhand op.
Er is een duidelijke oorzaak aan te wijzen en dat zijn de decentralisaties die in 2015, ondanks menig advies dat hiervoor waarschuwde, zijn doorgedrukt. Er kwam een forse korting op (gemeenten zouden dit volgens het kabinet efficiënter kunnen), vervolgens werd besloten vast een opschalingskorting op te nemen (de bedoeling was dat gemeenten moesten samenvoegen en daarmee schaalvoordelen halen, is nooit gebeurd, maar de korting staat nog), is het WMO Abonnementstarief ingevoerd (gemeenten zijn verplicht om iedere inwoner hetzelfde bedrag te vragen voor huishoudelijke hulp, ongeacht hun inkomen of vermogen) en zo kan ik nog wel even doorgaan. Dit alles terwijl de middelen nog steeds onvoldoende zijn. Hier wordt al vijf jaar voor gewaarschuwd, maar het dringt maar niet door.
Het beperken van grote projecten is al gedaan (enkel nog noodzakelijke investeringen). Er zijn al efficiencykortingen ingevoerd over de hele organisatie. Onderhoud van wegen en groen is al teruggeschroefd naar minimaal niveau. Maar het houdt een keer op.
Het feit dat vrijwel alle gemeenten hierover aan de bel trekken zegt wat dat betreft genoeg. Dit is niet wanbeleid van een paar gemeenten. Dit is een structureel probleem.
Het is zeker waar dat soms (veel) geld aan megalomane projecten wordt uitgegeven.
Het probleem waar de gemeenten het hier echter over hebben is de opdracht die ze hebben gekregen met te weinig geld.
Dit gevolgd door een keurslijf van bovenaf zodat ingrijpen ook bijna onmogelijk wordt gemaakt.
Bij zo goed als alle innovaties geld dat de kosten voor de baat uit moeten gaan, maar de gemeenten hebben nooit geld gekregen om de innovaties van de grond te kunnen laten komen.