‘Investeer meer dan andere gemeenten’

‘De woningprijs wordt inderdaad voor het grootste deel door andere factoren bepaald. Ten eerste door de grootte van het huis. In de tweede plaats door de ligging in Nederland, of anders gezegd hoeveel banen er binnen een aanvaardbare reistijd vanuit de woning bereikbaar zijn? Er is een heel sterk verband tussen banenbereikbaarheid en woningprijs. Ik denk dat de fileproblematiek er mede toe heeft geleid dat de woningprijzen in de grote steden zo omhoog zijn gegaan. Hoe duurzaam een woning gebouwd is, zal ook steeds meer een rol gaan spelen.’

‘Méér investeren dan andere gemeenten heeft een gunstig effect op de woningprijs. Eén euro meer investeren dan een andere gemeente had in de onderzochte periode een positief effect op de woningprijs van 20 euro. De gemiddelde woningprijs in de gemeente die per inwoner het meest investeerde lag 18.000 euro hoger dan in de gemeente die het minst investeerde. Vandaag de dag zal dat bedrag een stuk hoger zijn. Wat ik zelf nog interessanter vind, is dat een integraal investeringsbeleid ook een positief effect heeft op de woningprijs.

Dat betekent dat je niet impulsief investeert, maar keuzes maakt die met elkaar samenhangen. Het belangrijkste plan van een gemeente is het programmaplan in de begroting. Daarin staan hoofdstukken over bijvoorbeeld veiligheid, verkeer en vervoer, ruimtelijke ordening. De meeste gemeenten stemmen de keuzes die ze in het ene hoofdstuk maken niet af met de keuzes in het andere hoofdstuk. Van de gemeenten die ik onderzocht denkt en handelt maar 20 procent integraal, dus programma- of sectoroverstijgend. Als je in het ene hoofdstuk flink inzet op automobiliteit en wegen aanlegt – dat was volop aan de orde tussen 2005 en 2015 – en in het andere hoofdstuk CO2-uitstoot wilt beperken, denk je niet integraal. Integraal denken betekent bijvoorbeeld dat je in het hoofdstuk over maatschappelijk welzijn vastlegt dat je de scholingsgraad van de bevolking wilt verhogen en dat je in het hoofdstuk onderwijs aangeeft dat je gaat investeren in onderwijsvoorzieningen, dus in de schoolgebouwen. Als je op die manier investeert, is het effect van al je investeringen groter dan de som van de afzonderlijke investeringseffecten.’

‘Gemeenten doen er verstandig aan om in de begroting en de jaarrekening een investeringsplan op te nemen. Nu is de investeringsparagraaf vaak een opsomming van de investeringen die plaatsvinden of die ze van plan zijn. Maar investeringen gaan altijd gepaard met afwegingen. Waarom doen we dit wel en dat niet? Een van de hoofdstukken in het programmaplan zou een investeringsplan moeten zijn, waarin het college zich verantwoordt. Waarom kiezen ze voor deze combinatie van investeringen en welk effect verwachten ze ervan? Bijvoorbeeld dat ze duurzaamheid willen bevorderen en daarom het openbaar vervoer stimuleren en het autoverkeer afremmen, gebieden aanleggen om overtollig regenwater op te vangen en de aanleg van zonnepanelen op bedrijfshallen subsidiëren. Eén op de twee gemeentesecretarissen denkt dat de integraliteit van het gemeentelijk denken en handelen toeneemt als ze een investeringsplan moeten opstellen.

Burgers en ondernemingen hebben er direct belang bij dat hun gemeente integraal handelt en denkt, want dan stijgt de waarde van hun vastgoed. Als een gemeente haar beleid integraal opstelt, met alle belangen rekening houdt, juiste afwegingen maakt én naar verhouding per inwoner veel investeert, zal een gemeenteraad zich eerder committeren aan de voorstellen van het college van burgemeester en wethouders. Maar het vertrouwen van de samenleving in de overheid zal ook toenemen. Private partijen zullen daardoor eerder geneigd zijn om ook te investeren. Er doet zich een zichzelf versterkend investeringseffect voor.’