Uitvoeringsorganisatie

‘Voor schoolbezoek vergoedt de gemeente aan ouders van leerlingen desgewenst de vervoerskosten.’ Dit stond veertig jaar geleden in de wet. De gemeenten konden 80 procent van die vervoerkosten declareren bij het ministerie van Onderwijs. In 1987 veranderde dat. De gemeenten hoeven voortaan alleen de kosten te vergoeden als het kind niet zelf op school kan komen. Daarvoor kregen de gemeenten 120 miljoen gulden per jaar. Dat is ongeveer 150 miljoen euro nu.

Hoe gaat het nu met het leerlingenvervoer? Nou, niet zo best. Er is – ook hier – een groot personeelstekort. Kinderen zitten soms enkele uren per dag in een taxibusje. En komen vaak te laat op school. En financieel? De gemeenten geven ongeveer 80 miljoen euro meer uit dan ze krijgen.

Wat doet minister Wiersma van Onderwijs hieraan? Die wil een van deze problemen oplossen, namelijk dat de kinderen soms enkele uren per dag in een taxibusje zitten. Hij wil dat beperken tot maximaal drie kwartier ’s ochtends en maximaal drie kwartier ’s middags. De koninklijke weg daarvoor is: regel het. Neem een officieel besluit dat kinderen maar maximaal drie kwartier onderweg mogen zijn. En betaal dat, want dat kost de gemeenten natuurlijk een hoop extra geld – en die hebben al een tekort op het leerlingenvervoer.

Geen wetswijziging dus niet betalen

Maar dat doet de minister niet. Want hij wil niet betalen. In plaats daarvan vraagt hij de VNG of die haar ‘model verordening leerlingenvervoer’ kan aanpassen. Daarin staat nu dat een rit maximaal anderhalf uur mag duren. Dat wil hij veranderd hebben in: maximaal drie kwartier. Dat is geen wetswijziging, dus hoeft hij de gemeenten niet te betalen.

Ik vind dit om vier redenen fout. Ten eerste wordt het grootste probleem zo nog groter. Als een rit maar drie kwartier mag duren, zijn er namelijk meer chauffeurs nodig. Ten tweede bestuurlijk. De minister moet wetten, besluiten en regels maken; de VNG moet modelverordeningen maken. Doordat de minister nu druk uitoefent op de VNG om een modelverordening aan te passen, probeert hij van de VNG een uitvoeringsorganisatie van het ministerie maken. Ten derde zullen nooit alle gemeenten de aangepaste modelverordening overnemen. Veel kinderen blijven dus lang in de busjes zitten. En ten vierde financieel. Als de minister meer van de gemeenten vraagt, moet hij hun meer betalen. O ja, en het huidige tekort van 80 miljoen euro, svp ook dat betalen.