Onderzoek naar normbudget voor rekenkamer

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) wil een onderzoek of er vanuit het gemeentefonds meer geld richting lokale rekenkamers kan. Het schaalniveau van de rekenkamer zou moeten aansluiten bij de geldstroom die van het rijk naar de gemeente gaat.

De VNG wil verder steun geven aan de plannen voor een onderzoek naar normbudgetten voor rekenkamers. Dat is het advies van de gemeentekoepel aan Plasterk. De minister van Binnenlandse Zaken had de VNG om een reactie gevraagd op zijn Actieplan Lokale Rekenkamers. Daarin staat een aantal maatregelen die in zijn ogen nodig zijn om de kwaliteit van het rekenkameronderzoek te vergroten.

Slapende rekenkamers

Plasterk kwam met dat Actieplan in reactie op het fenomeen slapende rekenkamers: een aantal gemeenten (8 procent) lapt de wettelijke verplichting tot het hebben van een lokale rekenkamer aan de laars door er op papier wel een rekenkamerfunctie te installeren, maar die geen onderzoek te laten doen. De minister stelt daarom voor om de rekenkamerfunctie uit de Gemeentewet te schrappen. Een slecht plan, aldus de VNG. Gemeenten vinden namelijk dat gemeenteraden de keuzevrijheid zouden moeten behouden om zelf te bepalen hoe zij de rekenkamer(functie) vorm geven en of raadsleden daar deel van uitmaken.

Het plan van Plasterk de rekenkamerfunctie uit de wet te schrappen, betekent volgens de VNG ook dat een groot deel van de gemeenten de formele vormgeving van hun rekenkamer(verordening) moet aanpassen. ‘Dit voegt niet noodzakelijkerwijs iets toe aan het functioneren of presteren van de rekenkamer. Deze oplossing doet dan ook geen recht aan de 92 procent van de gemeenten waar wel een functionerende rekenkamer(commissie) is.’

Toegenomen geldstromen

De VNG vindt wel dat het onwenselijk is dat er gemeenten zijn die geen, of een langdurig slapende rekenkamer hebben. ‘Het lokaal bestuur is immers gebaat bij een goede publieke verantwoording, zeker nu door de toegenomen geldstromen vanwege de decentralisaties in het sociaal domein zo’n 25 procent van de overheidsuitgaven door gemeenten wordt gedaan. Het is dan ook een belangrijk onderdeel van publieke verantwoording dat gemeenten beschikken over een goed functionerende rekenkamer(commissie)’, aldus de VNG.

Actievere rol provincie

Een effectievere oplossing zou volgens de VNG zijn dat de minister in gesprek gaat met de gemeenten waar een slapende of een niet-actieve rekenkamer is om na te gaan hoe zij binnen de huidige juridische kaders een betere verantwoordingsstructuur kunnen inrichten. Mogelijkerwijs kan het helpen als meer gemeenten kiezen voor een gezamenlijke rekenkamer, of als de provinciale toezichthouder op dit punt een actievere rol neemt, aldus de VNG.

Economische crisis

De grootste nadruk in het advies aan Plasterk legt de gemeentekoepel op meer aandacht voor de budgetten van rekenkamer(commissies). In de voorbije jaren van economische crisis hebben gemeenten de eigen organisatie niet gespaard. Daardoor is de interne ondersteuning van de gemeenteraden onder grote druk komen te staan wat in veel gemeenten ook een negatieve invloed heeft op het goed functioneren van de rekenkamer(commissie).