Massief plattelandsgeluid tegen herverdeling gemeentefonds

Alle plattelandsgemeenten in Nederland zijn opgeroepen zich massaal teweer te stellen tegen de dreigende negatieve gevolgen van een herverdeling van het gemeentefonds.

Studies naar een andere verdeling van het gemeentefonds wezen eerder dit jaar uit dat er veel meer geld uit Den Haag richting grotere steden gaat vloeien en aanzienlijk minder naar minder dicht bevolkte gebieden. Er zijn officieel geen uitkomsten van een herverdeling bekend gemaakt, wel is het beeld dat er een beweging zou plaatsvinden ‘van platteland naar stad’ en een doorgaande focus op de versterking van de Randstad. Geschrokken van de uitkomst van die onderzoeken besloot Binnenlandse Zaken (BZK) de invoering van de herverdeling een jaar uit te stellen naar 2022. Intussen wordt aanvullend onderzoek gedaan, dat tot minder drastische verschuivingen moet leiden.

Artikel 12-gemeenten

Op die uitkomst is P10, het netwerk van de grootste plattelandsgemeenten, niet gerust en zij vraagt daarom op voorhand al steun in hun lobby rond de herverdeling van het gemeentefonds van alle plattelandsgemeenten. Doel van de actie is ‘een massief plattelandsgeluid’ te laten horen ‘om er zo voor te zorgen dat we bij de nieuwe herverdeling vooraan staan en er voldoende middelen en aandacht is voor ons platteland.’ De lobby zal zich bovendien ook op de provincies richten. ‘Deze zitten niet te wachten op meer artikel 12-gemeenten’, aldus de brief.

Versterking Randstad

De P10 is een verzameling van de 22 grootste plattelandsgemeenten: gemeenten met veel grondoppervlak, kleine kernen en een lage bevolkingsdichtheid. Er wonen in totaal meer dan 830.000 mensen. ‘Op dit moment maken wij ons grote zorgen om de herijking van het gemeentefonds. We moeten zorgen dat er voldoende middelen komen voor het vitaal houden van ons platteland en voorkomen dat er een doorgaande focus is op de steden en de versterking van de Randstad. Het uitstel waartoe de minister van BZK heeft besloten biedt mogelijkheden om in het proces van herverdeling meer ‘aan de voorkant te komen’’, aldus P10-voorzitter Ellen van Selm – tevens burgemeester van Opsterland.

Bundelen krachten

‘Wij realiseren ons dat dit niet alleen geldt voor de P10 gemeenten maar voor het gehele platteland. Een aantal gemeenten heeft ons benaderd of zij zich bij ons kunnen aansluiten om gezamenlijk de lobby voor het platteland te kunnen voeren bij de herverdeling van het gemeentefonds. Niet al deze gemeenten voldoen aan de criteria voor het lidmaatschap van de P10. Wij zien echter wel meerwaarde in het bundelen van de krachten zodat we een massief plattelandsgeluid kunnen laten horen. Daarom bieden wij graag de mogelijkheid aan andere plattelandsgemeenten om zich op dit punt bij ons aan te sluiten.’

Veel kernen

P10 stelt twijfels te hebben bij het onderzoek dat aan de nu uitgestelde herverdeling ten grondslag lag, onder meer omdat de P10 gemeenten niet op een representatieve manier in de groep van steekproefgemeenten is meegenomen. Verder vermoedt de vereniging een stapeling van de invloed van sociale maatstaven zoals bijstandsontvangers, eenouderhuishoudens, lage inkomens met drempel, minderheden, ouders met langdurig psychisch medicijngebruik. Twijfel is er ook of de kosten die gemeenten met veel kernen maken wel voldoende zijn meegenomen.

‘Wij vinden het belangrijk alleen in te stemmen met verbeterde versie herverdeling klassiek domein als er substantieel verbetering ten opzichte van de bestaande verdeling wordt bereikt’, aldus de door Van Selm ondertekende oproep. Het nieuwe model voor het sociaal Domein lijkt volgens haar in ieder geval beter dan het bestaande model.