Brief op poten over herverdeling gemeentefonds

Minister Blok van Binnenlandse Zaken moet terugkomen op zijn besluit kleine gemeenten maar voor een derde deel te laten profiteren van de herverdeling van het gemeentefonds in plaats van voor de volle honderd procent. Plattelandsgemeenten hebben het extra geld nodig om het platteland leefbaar te houden. Dat schrijft het samenwerkingsverband van veertien grote plattelandsgemeenten P10 in een brief op poten aan Blok.

Geen onderbouwing

‘Met grote verbazing’ heeft het samenwerkingsverband kennis genomen van het besluit van Blok om niet 129 miljoen euro, maar slechts 43 miljoen euro weg te halen bij de grote gemeenten. Die 129 miljoen euro zou ten goede komen aan met name kleine gemeenten met relatief veel buitengebied. Nu blijft er dus maar 43 miljoen over. De volledige herijking van het gemeentefonds was nodig om een einde te maken aan de overbedeling van grote en de onderbedeling van kleine  gemeenten, zoals uit diverse onderzoeken, waaronder die van de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv), naar voren is gekomen. Onderbouwing van het besluit van de minister om de verdeelformule voor het cluster Volkshuisvesting, Ruimtelijke ordening en Stedelijke Vernieuwing (VHROSV) niet integraal, maar voor slechts een derde deel door te voeren, ‘staat in schril contrast met het zorgvuldige traject voor de herijking van het gemeentefonds’, aldus de P10 in hun brief aan Blok.

Miskenning

Het – ook door veel andere gemeenten – gewraakte besluit van de (waarnemend) minister van Binnenlandse Zaken is daarnaast een ‘miskenning van de grote inspanningen die de plattelandsgemeenten leveren om hun buitengebied zorgvuldig te beheren en hun kernen leefbaar te houden’, zo schrijft de P10 verder. Leefbaarheid van het platteland is voor de P10-gemeenten een belangrijk speerpunt, benadrukt het samenwerkingsverband. ‘Dat zou u als ‘krimpminister’ moeten aanspreken’, sneert de P10. Last but not least refereert de P10 aan de motie waarmee een meerderheid van de gemeenten, overigens tegen het advies van gemeentekoepel VNG, op de ledenvergadering in juni instemde met de volledige invoering van de nieuwe verdeling. Die motie was ingediend door de Zeeuwse gemeenten.

Maatstaven

‘Het gaat ons niet alleen om het geld, maar om de verdeling ervan; hoe we omgaan met maatstaven. We hebben in onze gemeenten minder mensen, maar wel meer kilometers. De opgave om de leefbaarheid op peil te houden, wordt steeds ingewikkelder’, verduidelijkt burgemeester Marianne Besselink van Bronckhorst, als algemeen bestuurslid van de P10 belast met dit dossier. In het oorspronkelijke plan (nieuwe verdeelformule integraal doorvoeren) zou haar gemeente er jaarlijks 1,2 miljoen euro vanuit het gemeentefonds bijkrijgen, op een begroting van 75 miljoen euro. ‘Voor alle P10-gemeenten hebben we het niet opgeteld, maar, afhankelijk van het inwoneraantal zouden gemeenten er tonnen tot ruim een miljoen euro bijkrijgen.’ Daar heeft Blok nu een streep doorgezet.

Eerste stap

De brief aan Blok is de eerste stap die het samenwerkingsverband heeft gezet. Een plan de campagne voor het vervolg is er niet echt. ‘We houden de vinger aan de pols. Als de minister ons uitnodigt voor een gesprek, zijn we bereid ons standpunt te verduidelijken.’ Als de minister van Binnenlandse Zaken voet bij stuk houdt, worden de pijlen mogelijk op de Tweede Kamer gericht. ‘We laten het ons niet zomaar gebeuren’, benadrukt Besselink. 

Breder verzet

De P10 is niet de eerste en enige die in verzet is gegaan tegen het besluit. Diverse kleine gemeenten hebben inmiddels hun ongenoegen over de gang van zaken geuit. Een aantal Zeeuwse gemeenten hoopt op steun van de Tweede Kamer. Het CDA-Tweede Kamerlid Mustafa Amhaouch heeft vragen over de kwestie gesteld.