Ollongren: met beperkt DSO vasthouden aan invoering
Het Digitaal Stelsel Omgevingswet komt later gereed en kost opnieuw miljoenen meer. Toch willen het Bureau ICT-toetsing (BIT) en minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) vasthouden aan invoeren van de Omgevingswet per 1 januari 2022. Dat schrijft de minister vandaag in een Kamerbrief.
Het Digitaal Stelsel Omgevingswet komt later gereed en kost opnieuw miljoenen meer. Toch willen het Bureau ICT-toetsing (BIT) en minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) vasthouden aan invoeren van de Omgevingswet per 1 januari 2022. Dat schrijft de minister vandaag in een Kamerbrief.
Zeer kritisch
Het BIT kwam eind oktober met een zeer kritische tussenrapportage over de ontwikkeling van het digitaal stelsel (DSO). ‘Kritieke onderdelen van DSO-LV zijn niet af en nog niet voldoende beproefd om er op te kunnen vertrouwen dat het DSO als geheel werkbaar en beheersbaar is’, schrijven de onderzoekers. ‘Bovendien moet nog veel werk verricht worden voor inwerkingtreding en hebben we zorgen over de realisatie van de bestuurlijke ambitie.’ Ondanks het jaar uitstel van de invoering van de Omgevingswet maken ze zich daarom zorgen over ‘tijdige en succesvolle invoering van het DSO’.
Andere risico’s
Behalve dat het nog onzeker is of de landelijke voorziening van het DSO straks überhaupt werkt, is het ook onbekend of het digitaal stelsel voldoende overweg kan met de lokale systemen van gemeenten. Als belangrijkste andere risico’s worden het ontbreken van kwaliteitsbeheersing van de content genoemd. Release en versiebeheer zijn niet uitgewerkt. En schaalbaarheid en performance van het digitaal stelsel moeten nog worden aangetoond.
Bestuurlijke ambitie
De problemen zijn niet alleen ict-gerelateerd. Er leven ook grote zorgen over het realiseren van de bestuurlijke ambitie. ‘De richting waar de verschillende belanghebbenden met het DSO heen willen is onduidelijk. De vastgestelde uitbouwagenda bevat tien punten, maar die geven slechts voor een klein deel invulling aan de bestuurlijke ambitie. Deze is bovendien sinds 2015 niet bijgesteld op basis van nieuwe inzichten en praktijkervaringen.’
Nieuwe miljoenenstrop
Daarbij staat een nieuwe miljoenenstrop op het gebied van overheids-ict nu al vast. Voor realisatie van het basisontwerp van het DSO stelde het rijk eerder 142 miljoen euro beschikbaar. Daarvan was eind maart 2020 al bijna 130 miljoen opgebruikt. Het restant, schrijft het BIT, is ‘onvoldoende om de ontwikkelteams de rest van het jaar te laten doorwerken. Bovendien betekent het uitstellen van de invoeringsdatum dat extra ontwikkelcapaciteit moet worden gefinancierd en dat bestaande voorzieningen langer in bedrijf gehouden moeten worden.’ Voor de verder uitbouw stelt het rijk 50 miljoen euro beschikbaar, waar het programma nu al bijna op 80 miljoen afkoerst.
Geen uitstel
Toch adviseert het BIT niet om de invoering van de Omgevingswet opnieuw uit te stellen. Het raadt de minister aan om alles in het werk te zetten om per 1 januari 2022 een basisstelsel gereed te hebben en voorlopig geen nieuwe functionaliteiten toe te voegen. Onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat voor het eind van dit jaar de werkbaarheid van het (versoberde) DSO is aangetoond. Lukt dat niet, dan moet er een plan B worden opgetuigd.
Kleine stapjes
Dat advies neemt Ollongren over. ‘Ik deel de aanbeveling van het BIT om met oog voor de stabiliteit van het stelsel in kleine stapjes toe te werken naar de bestuurlijke ambitie.’ Daarbij moet de prioriteit liggen op afbouw van de landelijke voorziening (LV). ‘Kortom, focus op het werken met een werkend DSO. De DSO-LV zal vervolgens stapsgewijs verder worden uitgebreid met onderdelen die de baten van het DSO voor burgers, bedrijven en overheden en het gebruikersgemak verder vergroten.’
Reacties: 8
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
"Hoogachtend heb ik de eer te zijn, je verre ambtelijke opvolger en Uwe dienstvaardige" gepast zijn als zij in die functie ons het drijfzand instuurt.
Het rijk is er niet klaar voor, gemeenten gaan 350x het wiel opnieuw uitvinden.
Een parlementair onderzoek, en dan dat het BIT toch nog een basisversie een kans wil geven.
waarom waarom
Niet omdat ik informatie heb waarmee ik kan bewijzen dat er geen problemen zullen zijn bij invoering, integendeel.
De DSO is geen probleem omdat het moeilijk slechter kan dan de huidige situatie, waarin elke gemeente een eigen eigen systeem gebruikt, eHerkenning niet wordt gebruikt óf wel en geen alternatief geboden, en zelfs met de centrale systemen van het OLO nog anders wordt omgegaan per gemeente.
Goed voorbeeld: De gemeente Utrecht mailt brieven niet meer. Je moet je contactgegevens afgeven aan een vaag bedrijfje dat volstrekt overbodig is, je dwingt je privacyregister aan te passen. Dat vage bedrijfje apt je een code, waarmee je op hun eigen site jouw mail kan downloaden. Twee uur werk, voor iets dat in vijf seconden zou kunnen.
De DSO? Kom maar, zo snel mogelijk graag. Zolang het maar verplicht wordt ermee te werken en de lokale wirwar vervangt.
Uitstel is volgens mij de enige juiste beslissing. Er zijn al langere tijd geluiden in de wandelgangen dat ambtenaren in Den Haag al weten dat het DSO niet gereed gaat zijn bij invoering omgevingswet. Daar wordt echter niet publiekelijk aandacht aan gegeven omdat het moraal omtrent de Omgevingswet al zo laag is. Het is inmiddels al zo vaak uitgesteld dat een nieuw uitstel het kleine beetje moraal dat er nog is meteen de prullenbak ingooit. Vanuit mijn functie heb ik regelmatig contact met de softwareleveranciers. Met enige regelmaat hoor je dat de standaarden voor het hele systeem nog onvoldoende helder zijn. Vanaf het moment dat geroepen werd dat de Laan van de Leefomgeving (zoals het genoemd werd) er moest komen wist een ieder al dat het een flop zou gaan worden gelet op de hoeveelheid informatie die daarin moest komen. Zelfs de minimale versie om vergunningsverlening en omgevingsplannen te kunnen publiceren/aanvragen laat nog te wensen over.
De gang van zaken is ronduit schandalig te noemen. Daarnaast gaat de hele Omgevingswet niet opleveren wat de hele bedoeling was. Meer vrije regels, snellere besluitvorming etc. Het leuke is zelfs hoe meer je vrij laat hoe meer je moet regelen. Voorbeeld: in het bestemmingsplan regel je wat is toegestaan, bijvoorbeeld wonen. Dat zou je met een goede begripsomschrijving kunnen regelen met één regel. Het idee achter de omgevingswet is opschrijven wat we niet willen. Wil je dus wel wonen en de rest niet dan wens ik je succes met schrijven. De omgevingsplannen worden gewoon bestemmingsplannen met een kleine toevoeging. Meer niet.
'En schaalbaarheid en performance van het digitaal stelsel moeten nog worden aangetoond.'
Is dit geen standaard onderdeel van de logische en vervolgens technische architectuur van het DSO?
Waar zijn deze documenten overigens te vinden?