Onderzoek: ambtenarentekort barrière voor nieuwbouw

Nieuw onderzoek bevestigt wat eerder eigen onderzoek van Binnenlands Bestuur al aantoonde: de beoogde woningbouwimpuls voor het realiseren van 100.000 woningen per jaar is niet haalbaar door voornamelijk het gebrek aan ambtelijke capaciteit.

Extra medewerkers

Onderzoek van ingenieursbureau Sweco leert dat – samen met de benodigde ambtenaren voor vergunningen – tussen de 6.500 en 8.000 gemeentelijke medewerkers extra nodig zijn. En daarbij zijn specialisten voor bijvoorbeeld milieu en mobiliteit, provincieambtenaren en medewerkers bij waterschappen niet meegeteld.

Obstakel

Uit een dit voorjaar door Binnenlands Bestuur uitgevoerd onderzoek kwam naar voren dat bijna 70 procent van de gemeenten het eigen personeelsgebrek als het voornaamste obstakel ziet om geplande nieuwbouw ook tijdig te realiseren.

Onhaalbare kaart

Om in 10 jaar het tekort op de woningmarkt weg te werken, zouden er 1 miljoen woningen moeten worden gebouwd. In het onderzoek van Sweco is  berekend hoeveel ambtelijke capaciteit ervoor nodig is om die productie te behalen en het gat te dichten. Die capaciteit blijkt de belangrijkste beperking voor de beoogde versnelling. ‘De opgave is te groot voor het beschikbare ambtenarenapparaat en gebiedsontwikkeling is zo complex dat het menige competentie te boven gaat. Een combinatie van nog meer opleiden, grotere plannen, ook in het buitengebied en vooral het toetsen van wetgeving op efficiëntie, zijn oplossingsrichtingen. Deze bieden op middellange termijn uitkomst. Tel daar bij op dat een nieuw plan 4 tot 10 jaar nodig heeft om ontwikkeld te worden dan is versnelling van de bouwproductie nu niet haalbaar’, aldus Sweco-adviseur Marc Braaksma in zijn masteronderzoek voor de Erasmus School of Economics.

Onderbezetting

Op basis van zijn kwantitatief onderzoek en interviews bij zeven gemeenten verspreid over het land blijkt dat zij onderbezet zijn en vacatures nauwelijks vervult krijgen. De arbeidsmobiliteit die er plaatsvindt, lijkt zich vooral tussen gemeenten af te spelen. Ook externe inhuur biedt geen oplossing: de mensen zijn er niet. ‘Als het gaat om de schaalsprong waarbij de productie met 50 procent omhoog moet, dan heeft geen enkele gemeente daar de capaciteit, noch de plannen voor. Dat het rijk extra expertise en geld beschikbaar stelt helpt hooguit bestaande plannen vooruit. Maar capaciteit voor meer woningen per jaar is er niet,’ zo rapporteren gemeenten.