Een op de drie ambtenaren lid van vakbond

Het aantal vakbondsleden mag is de afgelopen twee jaar dan met bij 100.000 zijn afgenomen (6 procent), in de publieke sector blijft de organisatiegraad onverminderd hoog. Bijna 1 op de 3 ambtenaren is lid van een vakbond, zo meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Daling

Het aantal vakbondsleden is al tien jaar aan het slinken. In maart van dit jaar waren het er nog zo'n 1,5 miljoen, 98.000 minder dan in 2019. Sinds 1966 hadden de Nederlandse vakbonden niet meer zo weinig leden. In de afgelopen 120 jaar werd slechts vier keer een sterkere daling gemeten. Het aantal vrouwelijke bondsleden liep relatief harder terug dan het aantal mannelijke.

Overheid

De organisatiegraad in het onderwijs en in de sector openbaar bestuur en overheidsdiensten blijft echter het hoogst van alle sectoren. Uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van het CBS en TNO blijkt dat de organisatiegraad, het aandeel werknemers dat lid is van een vakbond, in 2020 bijna 18 procent bedroeg. Hiermee is sprake van een licht dalende trend ten opzichte van de twee voorafgaande jaren. Werknemers in het onderwijs waren met 30,9 procent het vaakst lid van een vakbond. Ook in het openbaar bestuur is de organisatiegraad hoog  met 30,4 procent. In de bedrijfstak informatie en communicatie was de organisatiegraad met 6 procent het laagst.

Leeftijd
De gemiddelde leeftijd van vakbondsleden loopt op. Inmiddels is 22 procent ouder dan de pensioengerechtigde leeftijd, waar dat in 2019 nog 18 procent was. Tegelijkertijd blijken de bonden moeite te hebben jongeren aan zich te binden, want het aandeel leden onder de 25 jaar krimpt juist.

Geen lid
Van de werknemers die in 2020 geen lid waren van een vakbond, was voor 54 procent de belangrijkste reden daarvoor dat men er nooit serieus over had nagedacht. Verder was 12 procent van de niet-vakbondsleden van mening dat vakbonden geen invloed hebben op hun arbeidsvoorwaarden, vond 7 procent het lidmaatschap te duur, en was 7 procent van mening dat vakbonden niet goed opkomen voor hun belangen.

Pensioen

Vakbond FNV, de grootste vakbond van Nederland, wijst er in een reactie op dat de daling van het aantal leden vooral te maken heeft met oudere leden die met pensioen gaan of zijn overleden. De bond benadrukt dat het aantal leden tot 55 jaar sinds maart vorig jaar weer toeneemt. De ledengroep tot 35 jaar is daarbij volgens FNV de snelst groeiende. Het aantal inschrijvingen van mannen en vrouwen ligt bij FNV momenteel nagenoeg gelijk. FNV telt op het ogenblik ruim 915.000 leden. In 2019 waren dat er nog meer dan 1 miljoen.

Kleinere bonden

Ook CNV ziet het aantal leden dalen. De tweede vakbeweging van Nederland telt thans ruim 225.000 leden, waar dat er in 2019 nog ruim 10.000 meer waren. Bij de VCP, met daarin meerdere kleine bonden, staat de teller nu op 163.300 tegen 163.500 bij de eerdere telling. Verder gaat het nog om zo'n 200.000 bondsleden bij kleinere vakverenigingen. (ANP/Red.)