Wethouders willen eigen professionaliseringsfonds

Voor een goede toerusting hebben de 1425 Nederlandse wethouders in navolging van burgemeesters een eigen professionaliseringsfonds nodig. Dat vroeg Joyce Langenacker, voorzitter van de Wethoudersvereniging, op de wethoudersconferentie aan het kabinet. Minister Ollongren beloofde voor de zomer een agenda voor de ondersteuning van het (lokaal) bestuur te presenteren.

Investeringsfonds

In het regeerakkoord zegt het kabinet de versterking van de voorbereiding, opleiding en toerusting van raadsleden en Statenleden te willen ondersteunen. ‘Dat is heel behartigenswaardig’, aldus Langenacker, maar zij vraagt het kabinet het daarbij niet te laten. ‘Steeds meer wethouders staan open voor opleiding, reflectie en andere vormen van professionalisering.’ In veel kleinere gemeenten is daarvoor weinig geld beschikbaar en als het college ervoor naar de raad gaat, bedrijft die er vaak politiek op. Graag willen wij een eigen professionaliseringsfonds voor de 1425 wethouders die ons land rijk is. Zij staan aan de basis van een goedwerkend lokaal bestuur.’ De wethouders werken hiervoor graag samen met politieke partijen, maar daarbij moet wel in ogenschouw worden genomen dat een derde van de wethouders van een lokale partij is en dus niet wordt ondersteund door een landelijke partijorganisatie.

Agenda Ollongren

Na Langenacker, die spoedig het Haarlemse wethouderschap verruilt voor het burgemeesterschap van Ouder-Amstel, sprak de kersverse minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en ex-wethouder van Amsterdam Kajsa Ollongren op de conferentie. Zij haakte in op de vraag van Langenacker om een professionaliseringsfonds door te verwijzen naar haar recente belofte aan de Kamer om na de zomer met een agenda te komen om het lokaal bestuur te versterken. Haar ambitie is een blijvend opleidings- en professionaliseringsaanbod voor alle politieke ambtsdragers op zowel basiskwaliteiten als actuele kwesties. Hoe dat er precies uit gaat zien liet ze nog in het midden, maar wethouders zijn er zeker onderdeel van. Daarnaast wil Ollongren een moderne rechtspositie creëren die aansluit op het politieke ambt als loopbaan. Daarnaast is de vergoeding voor raadsleden in kleinere gemeenten een “aandachtspunt”.

Democratische controle

Naast de toerusting van wethouders spelen er op de conferentie nog twee thema’s waar wethouders mee worstelen. De Wet gemeenschappelijke regelingen en de gekozen burgemeester. Het is voor wethouders complex om namens hun inwoners invloed uit te oefenen op regionale processen in gemeenschappelijke regelingen en daar verantwoording over af te leggen. ‘Aanpassing van de wet is aan de orde, zodat beter recht wordt gedaan aan de democratische controle’, weet Ton Roerig, directeur van de Wethoudersvereniging. ‘Niet alleen vanuit het perspectief van de raad, ook wethouders zitten ermee in hun maag: zij willen iets voor hun eigen gemeente, maar moeten ook compromissen sluiten, waarin die gemeente soms het onderspit delft. Veel leden worstelen met de verantwoording aan de raad en willen graag met het kabinet meedenken hoe dit beter kan en wat daar voor nodig is.’

Hulpsinterklazen

Een ander issue, dat Langenacker aanroerde, is de gekozen burgemeester die in allerlei vormen mogelijk zou kunnen worden na een grondwetswijziging. Volgens haar leven onder de leden zorgen over wat de gekozen burgemeester betekent voor de rol van de wethouder. Een dubbelmandaat moet daarbij worden voorkomen. Directeur Ton Roerig: ‘In andere woorden: hoe voorkomen we dat wethouders hulpsinterklazen worden? Die zorg leeft breed onder wethouders.’ Over verschillende varianten van de gekozen burgemeester na de grondwetswijziging willen wethouders ook graag met het kabinet meepraten. ‘Een grote minderheid ziet ook kansen ziet, dus het beeld is ambivalent.’