Angst voor nog politiekere rol burgemeester
Een gekozen burgemeester die zijn kiezers ter wille moet zijn, kan de ambtelijke organisatie onder druk zetten. De Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS) beraadt zich op de deconstitutionalisering van de burgemeester. ‘Als we een onafhankelijke rol willen houden, hoe moeten we die dan invullen?’
Een gekozen burgemeester die zijn kiezers ter wille moet zijn, kan de ambtelijke organisatie onder druk zetten. De Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS) beraadt zich op de deconstitutionalisering van de burgemeester. ‘Als we een onafhankelijke rol willen houden, hoe moeten we die dan invullen?’
Positie gemeentesecretaris ongewisser
‘Onze voornaamste zorg is dat als de burgemeester wordt gekozen er een heel politiek bestuur is’, zegt voorzitter Herke Elbers van de Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS). ‘Nu is de burgemeester de voorzitter boven de partijen en onafhankelijk, straks niet meer. Onze positie en die van de organisatie wordt daarmee ongewisser. De angst bestaat dat de rol van de burgemeester nog politieker wordt dan deze nu al is. De functie wordt in één adem genoemd met het college, terwijl er wel een scheiding is. Daardoor wordt de positie van de gemeentesecretarissen ook kwetsbaarder.’
Waar de burgemeester nu boven de partijen staat en de hoeder is van integriteit en goed bestuur, ontstaat er straks een afhankelijkheidsrelatie. Dat leidt voor de gemeentesecretaris tot meer onzekerheid, meer politieke druk om bepaalde dingen te doen, vreest Elbers. ‘Dat moeten we voorkomen met goede checks and balances.’
Zieltjes winnen
Een ander effect is dat er minder eenduidige sturing is. ‘Omdat er veel verschillende politieke agenda’s en prioriteiten zijn, neemt de druk in de organisatie toe. Nu is er een lijn via de burgemeester die verantwoordelijk is. Als de burgemeester, behalve openbare orde en veiligheid nog meer portefeuilles krijgt, wordt de eenduidige sturing ook minder. Bij een gekozen burgemeester kan het accent verschuiven in zijn rollen. Nu borgt hij de integriteit en rechtmatigheid en kan hij raadsbesluiten voor vernietiging voordragen. Straks moet hij de boer op om zieltjes te winnen. Deels zie je nu al kwetsbare burgemeesters ontstaan die afhankelijk zijn van de raad. Maar als ze worden gekozen, zijn ze afhankelijk van de bevolking en dus nóg meer beïnvloedbaar. Met de huidige mate van ondermijning heeft dat steeds grotere effecten.’
Boegbeeld valt weg
Welke gevolgen heeft die verandering voor de rol van de gemeentesecretaris? Volgens Elbers kunnen de gemeentesecretaris en de ambtelijke organisatie bij problemen nu bij de burgemeester terecht. ‘Hij is het boegbeeld, dat heb je dan niet meer. Je zou als gemeentesecretaris meer afhankelijk worden van de benoeming van het college. Maar moet je dat zo houden? Als we die onafhankelijke rol willen houden, hoe moeten we die dan invullen? Moeten we de gemeentesecretaris op een andere manier benoemen? Moeten we extra waarborgen creëren voor de onafhankelijke adviezen uit de organisatie?’
Werkgroep deconstitutionalisering
De VGS heeft een werkgroep ingesteld die naar de mogelijke gevolgen van de deconstitutionalisering van de burgemeester voor de rol van de gemeentesecretaris kijkt. ‘Daar is al een aantal opmerkingen gemaakt over het borgen van de onafhankelijke positie binnen de organisatie en de positie van de gemeentesecretaris. Bijvoorbeeld door de benoeming en het ontslag niet meer door het college te laten doen. Er is al een eerste studie naar gedaan. Nu inventariseren we waaraan we moeten denken en waarmee we aan de slag gaan om er na de zomer met het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB) en het ministerie van Binnenlandse Zaken verder over te spreken. We willen onze zorgen met de verschillende beroepsgroepen delen, goede randvoorwaarden neerzetten en het publieke bestel inrichten met goede waarborgen. De commissaris van de koning vervult die onafhankelijke rol nu niet binnen de gemeente, maar zou die rol meer op zich kunnen nemen. Dat is een denkrichting.’
Kwetsbaarder voor politieke druk
‘Feitelijk gebeurt er nog niets’, weet bestuurskundige Niels Karsten. ‘Maar de grondwetswijziging biedt ruimte om de aanstellingswijze te veranderen.’ Zijn kritische beschouwing ‘De burgemeester als vriend of vijand van de rechtsstaat’ was aanleiding voor het symposium over de rol van de burgemeester in de democratische rechtsstaat dat 21 juni plaatsvindt in Tilburg. In die beschouwing betoogt hij onder meer dat de deconstitutionalisering van de burgemeester zijn onafhankelijkheid mogelijk verder gaat uitkleden. ‘Mijns inziens worden door de raad gekozen burgemeesters alleen maar kwetsbaarder voor politieke druk’, geeft Karsten aan. ‘Een direct gekozen burgemeester krijgt een maatschappelijk mandaat om tegen integriteitsschendingen op te treden, maar is ook vatbaarder voor maatschappelijke druk. Kun je dan Zwarte Pietdemonstraties nog laten doorgaan? Het wordt voor burgemeesters nog ingewikkelder om de rechtsstaat te verdedigen. Het is te makkelijk om te zeggen dat de Kroonbenoeming een formaliteit is, want alleen de minister kan een burgemeester ontslaan. De gemeenteraad moet eerst, goed gemotiveerd, van verstoorde verhoudingen spreken. Straks hoeft dat misschien niet meer.’
Terughoudendheid CdK begrijpelijk
De commissaris van de Koning of zelfs de minister zouden de burgemeester vanuit hun rol kunnen ondersteunen. ‘Een paar jaar geleden trad de burgemeester van Brunssum op tegen een verziekte bestuurscultuur. Hij kwam in conflict met de raad en het college en is opgestapt. Daar had de minister het ontslag kunnen weigeren. Ook commissarissen kunnen ondersteuning bieden, maar ze hebben buiten de mogelijkheid een waarnemer aan te wijzen weinig middelen: de wettelijke bepaling is dat de commissaris mag adviseren en bemiddelen, niet ingrijpen. Bovendien zijn ze terughoudend. Dat is begrijpelijk, want het hoogste orgaan is uiteindelijk de gemeenteraad. Ik benijd de burgemeester ook niet die zou moet terugkeren in een gemeente waar hij in conflict ligt met de raad.’
Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nummer 12 van deze week
Reacties: 12
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Bovenstaande is dan ook weinig anders dan het opwarmen van staats- en bestuursrechtelijke argumenten en lapmiddeltjes.
Overigens is de rol van de burgemeester in de huidige praktijk al zwaar gepolitiseerd.
De burgemeester daadwerkelijk verkozen maken zal de onderlinge verhoudingen, én die met de burger, alleen maar verder op scherp stellen.
Dit is eveneens een voorbeeld waarbij moet worden gebogen voor het in dit geval binnendringen van radicale activisten, die een bijeenkomst verstoren. De activisten gaan vrij uit en wie ertegen optrad moet zich verontschuldigen of wordt vervolgd.
Je hebt een sterk gedoogd links activisme tot en met anarchie, omdat bij hen het doel de middelen heiligt, maar zodra het van rechts komt is het kot te klein en moet hard ingegrepen worden. Een gekozen burgermeester kan van onderop een gezond verstand klimaat doen ontstaan, omdat in de uitslag, de andere helft van de bevolking bediend wordt, na 50 jaar disproportionele links politiek correcte doctrine,
Zijn ooit die linkse taartengooiers naar Fortuyn voor de rechter verschenen? Het passeert gewoon geruisloos!
OT:
Het zou wel apart zijn dat het hele politieke bestuur van een gemeente dan 'een mandaat van de bevolking heeft', waarbij de burgemeester dan ook nog eens het boegbeeld van alles moet zijn en op de integriteit moet letten. Zit hier een verschil in dat democratische mandaat?
Zie het aangehaalde voorbeeld van Brunssum, waarbij het conflict met een raadslid/wethouder speelde: bij een gekozen burgemeester had je dan 2 gekozen bestuurders, beiden een gekozen mandaat. En stel dat je in dit geval wil ingrijpen: wie zou dat dan moeten doen en op basis waarvan?
Het argument dat een gekozen burgemeester de ambtelijke organisatie onder druk kan zetten, daar zijn de woorden 'nog meer' weggelaten. Want dat kan nu ook al en gebeurd nu ook al, dat burgemeesters, net als wethouders en gemeentesecretarissen, de ambtelijke organisatie onder druk zetten. Het aantal bestuurders die gekozen worden en tegelijk het ambtelijk apparaat op niveau houden zal nog verder afnemen. Voor sommigen lijkt dat leuk, maar het zorgt simpelweg voor een overheid die dommer en dommer wordt met steeds meer fouten.
Het huidige systeem kan zeker verbeterd worden, maar laten we proberen dat niet te doen 'omdat we alles willen kunnen kiezen', dat is ook niet altijd een verbetering.
Dit is nu precies de reden om te zorgen dat ook de burgemeester eindelijk gekozen wordt ipv dat geneuzel van ambtenaren onderling
We hebben in de vorige eeuw het etnisch nationaal socialisme gehad in Nazi Duitsland. Het was niet etnisch nationaal liberalisme, of etnisch nationaal conservatisme!
De gruwelen gezien van het communisme van Mao, Lenin/Stalin, Pol Pot e.a. Nog steeds is China communistisch met staatskapitalisme weliswaar. Democratische waarden vieren ook geen hoogtij in Rusland en ook daar staatskapitalisme.
Kijk naar Venezuela, dat niet toevallig door China en Rusland wordt gesteund!
In de recente verkiezingen in BE zijn de communisten doorgestoten en zitten in de parlementen. Geen hond hoor je daarover hier.
Zie coalitievorming in Rotterdam. De grootste partij uit de coalitie duwend, via een vooral links blok!
Zie de hysterie in VS ter linkerzijde, toen Trump de verkiezingen won en dat noemt zichzelf dan democraten?
Mijn stelling is, dat er beduidend minder democratische genen zit in links dan in rechts. Waarom werkt dat door, sinds Nieuw Links de sociaal democratie van Willem Drees sr. overnam eind jaren 60? Omdat nieuw links, of neo marxisme, voortdurend het patent op de moraal claimt en in daders en slachtoffers termen redeneert en verbijsterend veel mensen zich in die doctrine laten meesleuren.
Sociaal democratie een verkassing heeft gezien naar een links-links partij met een label Groen en zij sociaal democratische partijen niet meer nodig hebben als uitvalsbasis. PvdA dus electoraat verloor aan die partij en tevens electoraat kwijtraakten aan Denk op landelijk niveau en in grootsteden aan meer van dat type partijen.
Fortuyn is tot 1989 actief lid geweest van de PvdA en die was dan plots een soort Nazi geworden, nadat hij het veranderde DNA in de PvdA niet meer kon harden?
Als een ander deel van de bevolking zich tegen die dominante linkse kerk keert, vormt dat voor linkerzijde, gevaarlijke tendensen. Met name Godbetert, Fortuyn van die demonisering het slachtoffer is geworden!
We zijn ondertussen blijven steken in een gedateerd bestuurssysteem en dat om verandering schreeuwt en waar Fortuyn evenzeer voor stond!
Over lessen uit de geschiedenis trekken gesproken, hetgeen u aanhaalt...Daar zie ik juist tot nu toe bitter weinig van, door alle politiek correcte verblinding en verre van verbinding!
De effecten van Nieuw links eind jaren 60, heeft het hele systeem doorweekt en een dominante, politiek correcte cultuur doen ontstaan in Nederland en helaas in heel West Europa, sinds die tijd, tot op de dag van vandaag.
Die invloed is met name als eerste in de grootsteden sterk zichtbaar geworden (socialistische bolwerken van oudsher) en die hebben weer enorme invloed gehad op landelijk niveau en dat wordt steeds sterker en vertaalde zich ook in publieke omroep al jaar en dag.
CDA, van nature een centrum rechtse partij, kreeg politiek correcte mastodonten. Veel katholieken ontvluchten die partij. Balkenende, die het met de analyse van Fortuyn wel eens was overigens, maar ook aan die linkerflank in zijn partij gebonden was.
Nieuw links heeft zich ook sterk in kerkelijke kringen laten gelden en met succes, behalve dan bij SGP kerken. CU is daar een heel sterk product van maar grotendeels CDA ook.
Wat bleef over ter rechterzijde? SGP en VVD. VVD meer rechts light. De VVD, die met de toenmalige leider eind vorige eeuw en begin deze eeuw, ook een links liberale leider had. Rutte behoort ook niet nadrukkelijk tot de rechterflank in zijn partij. Hij moest in de strijd met Verdonk wel meer op de rechterflank gaan leunen.
Wilders stapte om een reden op bij VVD - en niet omdat de VVD te rechts was naar zijn zin nietwaar - en kreeg succes met PVV, een combi van rechts en links.
Het was op rechts dun gezaaid en er moesten met links dus wel steeds coalities worden gemaakt.
Dat overwicht van rechtse regeringen wat u stelt, als dat al zo zou zijn, moet men zeer genuanceerd interpreteren, omdat het profiel van CDA niet rechts is, maar sterk aanleunt tegen CU.