Nieuwe regels nodig voor thuiswerken

Veruit de meeste ambtenaren werken vanwege de coronamaatregelen vanuit huis. Maar hoe zit het met hun rechten en plichten? En die van hun werkgever? Deskundigen over het spanningsveld tussen vertrouwen en controle.

Geen landelijke thuiswerkregeling
‘Ambtenaren mogen bureaustoelen en spullen naar huis meenemen. Daar is men soepel in. Wij krijgen daar geen klachten over.’ Het algemene beeld van FNV-bestuurder Bert de Haas is dat gemeenten thuiswerken goed faciliteren. ‘Thuiswerkregelingen zijn dan ook lokaal beleid. Er bestaat geen landelijke thuiswerkregeling. ‘Veel gemeenten hebben thuiswerkregelingen voor bepaalde functies. Daar staat in waar je recht op hebt, de kosten die je moet maken. Maar dat was voor de coronacrisis, toen nog niet iedereen thuiswerkte.’

Reiskostenvergoeding handhaven niet ‘ideale oplossing’
De Haas merkt wel dat er discussie is over de reiskostenvergoeding. ‘Je hoeft niet meer te reizen, dus heb je ook geen reiskostenvergoeding meer nodig, is het idee.’ Toch zijn er gemeenten die de vergoeding voor woon-werkverkeer laten doorlopen. Het mag inmiddels ook van de fiscus. De Haas: ‘Men ziet die reiskostenvergoeding nu als thuiswerkkosten. Dat is een pragmatische oplossing. Er is immers geen aparte thuiswerkregeling. Maar de keerzijde is: de reiskostenvergoeding is verschillend. De ene ambtenaar woont honderd kilometer van zijn werk, de ander vijf. De eerste krijgt dus een hogere reiskostenvergoeding, terwijl hij voor thuiswerken dezelfde kosten maakt. Dat is niet de ideale oplossing.’

Werken aan keukentafel ‘niet aan te raden’
Wat in thuiswerkovereenkomsten de meeste aandacht krijgt is de arbo-technische kant, vertelt arbeidsrechtadvocaat Mark Diebels van KZO|O13 Advocaten. ‘Een werkgever moet zowel een goede werkplek ter beschikking stellen als een goed arbobeleid voeren.’ Qua inrichting van de werkplek moet je zorgen voor een goede tafel en stoel, daglicht en verwarming. ‘De tochtige zolder is niet ideaal.’ Diebels ziet dat werkgevers aanbieden om een ergonoom via beeldbellen mee te laten kijken naar de thuiswerkplek en tips te geven. ‘Je moet denken aan instructies om het werk op tijd te onderbreken en de dagtaak zoveel mogelijk af te bakenen. En om de werkplek thuis zoveel mogelijk fysiek te scheiden van je privéplek. Werken aan de keukentafel kan natuurlijk, maar is niet aan te raden.’

Zet thuiswerkafspraken op papier
In de coronacrisis werken ambtenaren vaak structureel thuis. Volgens arbeidsrechtadvocaat Mariska Aantjes van Aantjes Advocaten is het dan verstandig de afspraken over het thuiswerken op papier te zetten. ‘Je kunt daarin de verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden vastleggen, zodat je iets hebt om op terug te vallen als er sprake is van een arbeidsconflict over thuiswerken. Bovendien kan het voorkomen dat de ambtenaren bellen met vragen over arboregels en aansprakelijkheid. Het schept duidelijkheid.’ Vakbondsbestuurder De Haas sluit zich daarbij aan: ‘Als het normaler wordt en langer gaat duren, is de reiskostenvergoeding onvoldoende. Je moet passende thuiswerkregelingen afspreken als het langer dan een paar maanden duurt. Wij gaan dan ook vragen om een regeling. Tot nu toe is het lokaal goed opgepakt, maar we houden een vinger aan de pols. Het kan na de zomer een issue worden in het overleg met de werkgevers aan de landelijke tafel.’

Lees het hele verhaal over afspraken over thuiswerken deze week in BB11 (inlog)