Zandvoort wil ambtelijke fusie met Haarlem

Na jaren wikken en weken is het college van Zandvoort eruit: het wil per 1-1-2018 een ambtelijke fusie aangaan met Haarlem. De ‘plus-variant’ is wel van de baan. In die variant, waaraan een jaar geleden nog werd gedacht, zouden ook de gemeentesecretaris en zelfs de raadsgriffier naar Haarlem overgaan.

Het idee nu is dat de Zandvoortse gemeentesecretaris straks richting Haarlem optreedt als opdrachtgever namens Zandvoort en aansluit bij het directieteam van Haarlem en dat de eigen griffie behouden blijft ter ondersteuning van de zeventien koppige raad.

Groen licht

Het collegebesluit tot ambtelijke fusie is mede genomen op basis van twee recente rapporten waarin wordt geconcludeerd dat, voor het versterken van de bestuurskracht van Zandvoort, ambtelijke integratie met Haarlem de beste keuze is. De gemeenteraad neemt op 13 oktober een besluit over het collegevoorstel tot ambtelijke fusie. Ook de ondernemingsraad moet zich er nog over uitspreken. Als beide gremia het groene licht geven, ligt de bal bij de gemeente Haarlem. Zandvoort hoopt voor eind dit jaar duidelijkheid over haar ambtelijke toekomst te hebben. Sinds 2010 wordt al nagedacht over de toekomst van de gemeente. Toen werd een eerste strategische verkenning uitgevoerd naar ambtelijke samenwerkingsvormen en geschikte samenwerkingspartners. Haarlem heeft op verzoek van Zandvoort sinds 1 januari 2015 haar taken ten aanzien van maatschappelijke ondersteuning en jeugd (maatschappelijke dienstverlening) overgenomen, waarbij Zandvoortse medewerkers naar Haarlem zijn overgegaan.

Dienstverlening overeind

De evaluatie van die maatschappelijke dienstverlening en het bestuurskrachtonderzoek ‘Versterken door verbinden’ van Seinstra van de Laar hebben het college recent over de streep getrokken om te kiezen voor een volledige ambtelijke fusie. Als dat niet gebeurt, valt te vrezen voor verder ‘verlies van bestuurskracht’, aldus B en W. ‘Voor een toonaangevende badplaats met al haar grote uitdagingen, is dat geen goede zaak. Niet voor onze inwoners, maar ook niet voor onze ondernemers: ook zij hebben immers baat bij een bestuurskrachtige gemeente die kan helpen bij het tijdig realiseren van hun bedrijfseconomische ambities, waarvan ook de inwoners van Zandvoort op hun beurt weer (deels) afhankelijk zijn in termen van inkomen, werkgelegenheid en woongenot.’ De dienstverlening vanuit het gemeentehuis in Zandvoort voor burgers blijft overeind, benadrukken B en W.

Matige bestuurskracht

De bestuurskracht van Zandvoort is matig, concludeert Seinstra van de Laar in zijn rapport. De gemeente ziet zich nu al gesteld voor grote bestuurlijke opgaven en in de toekomst komen daar nog eens enkele fikse bij (zoals de implementatie van de Omgevingswet), terwijl de gemeente ‘beperkte realisatiekracht’ heeft, aldus de onderzoekerszoekers. Door onder meer een ‘gemeenteraad die gericht is op incidenten en details, in plaats van visie en hoofdlijnen’, een arena waarbinnen de politieke verhoudingen zijn verstoord’ en de ‘beperkte slagkracht van de ambtelijke organisatie’. Al met al voorzien de onderzoekers dat Zandvoort ‘onvoldoende invulling kan geven aan de urgentie om daadwerkelijk tot realisatie van ambities en opgaven te komen. Het bijstellen van de ambities is daarbij naar onze mening niet de oplossingsrichting, omdat het invullen daarvan de ‘levensader’ van Zandvoort openhoudt, dus zal gezocht moeten worden naar een manier om de realisatiekracht te versterken.’ Met de levensader wordt de aantrekkingskracht op (jaarrond) toerisme, ondernemers en evenementen toeristische sector van Zandvoort bedoeld.

Vertrouwen versterken

De onderzoekers adviseren om per 2018 te komen tot een volledige ambtelijke integratie van Zandvoort met de ambtelijke organisatie van de gemeente Haarlem. Daarnaast moet ook worden gewerkt aan onder andere verbetering van het politieke klimaat, een betere rolverdeling en versterking van het vertrouwen tussen college en ambtelijke organisatie en in de relaties met de buurgemeenten. Het college heeft besloten hiervoor respectievelijk een speciale raadscommissie in te stellen en een plan van aanpak te maken.

Couleur locale

De eerste ervaringen met nauwe samenwerking met Haarlem lijken de keuze voor een ambtelijke fusie makkelijker te maken, zo kan uit de evaluatie van de maatschappelijke dienstverlening worden opgemaakt. De onderzoekers concluderen onder meer dat de uitvoering van taken op het terrein van maatschappelijke dienstverlening door de gemeente Haarlem voor de gemeente Zandvoort goed verloopt, dat de kwaliteit van dienstverlening aan het bestuur én aan Zandvoortse burgers in uitvoeringskwaliteit is verbeterd. Ook het bestuurlijk opdrachtgeverschap is ‘goed ingebed en er is sprake van bestuurlijke grip op – en positie tot – het aanbrengen van couleur locale in het beleidsproces’, aldus de rapportage. Hoewel de raad zich voldoende geïnformeerd voelt om de taakuitvoering te kunnen monitoren, ‘voelt zij zich als gevolg van interne politiek-bestuurlijke relatie en sturing nog onvoldoende in positie om daadwerkelijk (beleids)keuzes te kunnen maken’.